ΑΠΕ:Αστείρευτη Ενέργεια από τη Φύση

Καθημερινά στα μέσα του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου συζητείται ολοένα και συχνότερα η έννοια της ενέργειας. Η κατανάλωση ενέργειας από μία χώρα έχει πλέον άμεσα συνδεθεί με το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της και έχει φτάσει να είναι ευθέως ανάλογη με τον δείκτη του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (Α.Ε.Π).
Οι τομείς της οικονομικής δραστηριότητας όπου και δαπανώνται μεγάλα ενεργειακά ποσά είναι ο βιομηχανικός τομέας που περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες των βιομηχανιών-βιοτεχνιών και των γεωργικών επιχειρήσεων, ο οικιακός-εμπορικός τομέας στον οποίο περιλαμβάνονται όλα τα κτίρια (κατοικίες, κτίρια γραφείων, δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, εμπορικά κέντρα κλπ) και οι μεταφορές (χερσαίες, θαλάσσιες και εναέριες).
Οι ενεργειακές πηγές οι οποίες τροφοδοτούν τις πιο πάνω δραστηριότητες μπορεί να είναι οι συμβατικές όπως συνηθίζονται να λέγονται (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο) και οι ανανεώσιμες. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ονομάζονται αυτές που ανανεώνονται συνεχώς, είναι απόλυτα καθαρές και προσφέρονται απλόχερα από την ίδια τη φύση στον άνθρωπο προς εκμετάλλευση. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η αιολική, η υδροηλεκτρική και η ηλιακή ενέργεια και έπονται η ενέργεια από βιομάζα, από καύση απορριμμάτων, η ενέργεια από τον θαλάσσιο κυματισμό και τις παλίρροιες, η γεωθερμία κλπ.
Πρόκειται άραγε για κάποια νέα εισαγωγή τεχνολογιών με τις οποίες βρίσκεται για πρώτη φορά σε επαφή η ανθρωπότητα;
Η απάντηση είναι φυσικά και όχι. Αν ρωτήσουμε τις προηγούμενες γενεές σχετικά θα μάθουμε πως ο παλιός ανεμόμυλος αξιοποιούσε την ενέργεια του ανέμου (αιολική), ο νερόμυλος του χωριού κινούνταν από την ορμητική ροή του νερού (υδροηλεκτρική ενέργεια), ενώ ακόμη και η καύση ξύλων στο τζάκι ή την ξυλόσομπα δεν είναι τίποτε άλλο από την αξιοποίηση της θερμικής ενέργειας της βιομάζας. Γιατί λοιπόν είναι ρηξικέλευθη η εισαγωγή των ίδιων ουσιαστικά εννοιών από τους επαγγελματίες πανελίστες των παραθύρων που επαίρονται ότι ξαφνικά ανακάλυψαν τον τροχό;

Οι παράγοντες που έδρασαν καταλυτικά για να δοθεί μία νέα ώθηση στην αξιοποίηση των φυσικών ενεργειακών πόρων είναι προφανείς. Και αυτοί δεν είναι άλλοι από τα σύγχρονα περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά προβλήματα (πετρελαϊκές κρίσεις, φαινόμενο του θερμοκηπίου, όξινη βροχή, προσπάθεια χάραξης εθνικής ανεξάρτητης κατά το δυνατόν ενεργειακής πολιτικής) που προσέδωσαν μία νέα πνοή στην αυξανόμενη χρήση των ΑΠΕ. Στη χώρα μας μόλις ένα οριακό ποσοστό της τάξης του 10% καλύπτεται από τέτοιες μορφές ενέργειας. Το ποσοστό είναι πολύ μικρό αν αναλογιστούμε ότι σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 2001/77/ΕΚ περί διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, η χώρα μας πρέπει ως το τέλος του 2010 να παράγει το 20,1% της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Είναι όμως κάτι τέτοιο εφικτό ή κινείται στη σφαίρα της φαντασίας κάποιων ουτοπιστών γραφειοκρατών των Βρυξελλών; Είναι αλήθεια ότι παρά τις αλλαγές και βελτιώσεις του θεσμικού πλαισίου που προσβλέπει στην αξιοποίηση των ΑΠΕ και την προσέλκυση επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα το τρένο μάλλον χάνεται. Η υλοποίηση σχετικών επενδύσεων προσκρούει σε έναν κυκεώνα τεχνικών, διοικητικών και θεσμικών εμποδίων τα οποία οφείλονται σε μεγάλο ποσοστό στην δυσκίνητη κρατική μηχανή. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι αρκετές δεκάδες δημοσίων υπηρεσιών πρέπει είτε να γνωμοδοτήσουν είτε να αποφασίσουν για να προχωρήσει η υλοποίηση μίας τέτοιας επένδυσης που απαιτεί αν όλα πάνε καλά έναν ελάχιστο χρονικό ορίζοντα απεμπλοκής από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που κυμαίνεται από δύο ως τρία χρόνια. Ευελπιστούμε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρωθεί ο περίφημος Εθνικός Χωροταξικός Σχεδιασμός για να ξέρει ο κάθε υποψήφιος επενδυτής που και τι μπορεί να χτίσει σε κάθε περιοχή. Με τον τρόπο αυτό πολλές από τις ιστορίες καθημερινής τρέλας που διαδραματίζονται στα γραφεία διαφόρων υπηρεσιών θα αποτελούν στο μέλλον αφηγήσεις που θα προκαλούν το μειδίαμα των ειδικών του χώρου.

Θα αναρωτηθεί κάποιος διαβάζοντας όλα αυτά αν υπάρχει κάποια σχέση με την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας, τον νομό μας και κατά πόσο μας αφορούν άμεσα. Σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης όπως έχει γραφτεί επανειλημμένα και στον τοπικό τύπο βρίσκονται ήδη στα σκαριά. Έτσι τον δρόμο της αδειοδότησης έχουν πάρει τόσο η εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην περιοχή του Πολυκάστρου και της Δοϊράνης όσο και η δημιουργία μικρών υδροηλεκτρικών μονάδων σε διάφορα υδατορέματα του Πάϊκου (Καστανερής, Κάρπης, Κούπας κλπ).

Το αν θα υλοποιηθούν οι σχετικές επενδύσεις και πόσο σύντομα θα φανεί στο άμεσο μέλλον.

Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα όμως από την πραγματοποίηση τέτοιων επενδύσεων είναι πολλά. Εκτός της προφανούς προστασίας του περιβάλλοντος άλλα σημαντικά οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση των ΑΠΕ είναι η ελάττωση της εξάρτησης από εισαγόμενες μορφές πρωτογενούς ενέργειας (καύσιμα), η αύξηση της ελληνικής προστιθέμενης αξίας και τέλος η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας και η τόνωση της περιφερειακής ανάπτυξης και απασχόλησης.

Σε επόμενα άρθρα μας θα αναφερθούμε εκτενέστερα στις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής από τις ΑΠΕ και θα αναλύσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα τους αλλά και τους λόγους για τους οποίους πολλές φορές εγείρουνε εντάσεις στις τοπικές κοινωνίες και βρίσκουν αντίθετες στην υλοποίησή τους τις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Κομπατσιάρης Αντώνης-Γεωπόνος

Πετρίδης Παύλος-Μηχ/λόγος Μηχ/κός