Οι επιλογές της Ελλάδας στην αναδιάρθρωση της ζάχαρης

οδήγησαν στα προβλήματα και στο κλείσιμο εργοστασίων της ΕΒΖ

Η ένταξη της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα μεταρρύθμισης του τομέα της ζάχαρης ήταν εθνική επιλογή και βασίστηκε σε εθελοντικό σύστημα εγκατάλειψης, συνεπώς τα όποια προβλήματα ανταγωνιστικότητας κ.λπ. εμφανίζονται εξ αιτίας αυτής της επιλογής, οφείλονται σε ενδεχόμενη κακή εκτίμηση και λάθος επιλογές, θα πρέπει δε να επιλυθούν από την ίδια την Ελλάδα και τους αρμόδιους φορείς της. Αυτό προκύπτει από την απάντηση του Επιτρόπου της ΕΕ κ. Dacian Ciolos,αρμόδιου για τα Αγροτικά Θέματα, που στάλθηκε στις 8/02/2011 προς τον Θόδωρο Σκυλακάκη ευρωβουλευτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και μέλος της Δημοκρατικής Συμμαχίας, μετά από σχετική ερώτηση που υπέβαλλε προς την Επιτροπή ο έλληνας ευρωβουλευτής.

Με την ερώτησή του ο Θ. Σκυλακάκης είχε επισημάνει τα σοβαρά προβλήματα που προκλήθηκαν στην Ελλάδα, τόσο από το κλείσιμο εργοστασίων Ζαχάρεως, όσο και από την υπολειτουργία αυτών που απέμειναν, με απρόβλεπτες και οδυνηρές συνέπειες για την εθνική παραγωγή ζάχαρης αλλά και τους έλληνες τευτλοπαραγωγούς, τους εργαζόμενους, τους μεταφορείς και τευτλοεξαγωγείς κ.α. Παράλληλα ζητούσε να ενημερωθεί αν η Επιτροπή προτίθεται να αναλάβει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, στην απάντησή του ο κ. Επίτροπος:

-κάθε επιχείρηση παραγωγής ζάχαρης έπρεπε να εξετάσει τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία της πριν επιλέξει αν θα συνέχιζε -ή θα εγκατέλειπε- την παραγωγή.

-είναι καθήκον της Διοίκησης της βιομηχανίας (εν προκειμένω της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζαχάρεως), να εξασφαλίσει την οικονομικά βιώσιμη εκμετάλλευση των εργοστασίων ζάχαρης που εναπομένουν

-μέσω της διαφοροποιημένης ενίσχυσης που χορηγήθηκε για την εγκατάλειψη της παραγωγής ζάχαρης τα κράτη μέλη μπορούσαν να αντιμετωπίσουν, με τρόπο ευέλικτο και στοχοθετημένο, τυχόν αρνητικές παρενέργειες της αναδιάρθρωσης του κλάδου της ζάχαρης τις οποίες είχαν εντοπίσει

-αν τα εργοστάσια Ζάχαρης αντιμετωπίζουν τώρα προβλήματα ανταγωνιστικότητας, αυτό οφείλεται ενδεχομένως στην κακή εκτίμηση της επιχείρησης

-οι παραγωγοί ζαχαροτεύτλων έλαβαν μερίδιο της ενίσχυσης που δόθηκε στην επιχείρηση για την αναδιάρθρωσή της και οι εργαζόμενοι εντάχθηκαν σε ένα κοινωνικό πρόγραμμα, το οποίο αποτελούσε υποχρεωτικό στοιχείο κάθε αίτησης αναδιάρθρωσης

-προυπόθεση για τη μετατροπή των εργοστασίων ζάχαρης σε εργοστάσια βιοαιθανόλης είναι η παραγωγή πρώτης ύλης σε ανταγωνιστικές τιμές

Τέλος όπως τονίζει ο κ. Επίτροπος, η περίοδος αναδιάρθρωσης δεν έχει λήξει ακόμη και οι προθεσμίες των σχετικών σχεδίων και προγραμμάτων έχουν παραταθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2011.

Αναλυτικά στο κείμενο της απάντησης του Επιτρόπου της ΕΕ κ. Dacian Ciolos στην ερώτηση του Θ. Σκυλακάκη αναφέρονται τα εξής:

"Η μεταρρύθμιση στον τομέα της ζάχαρης βασίστηκε σε εθελοντικό σύστημα εγκατάλειψης ποσοστώσεων, το οποίο υποστηρίζεται από προσωρινό ταμείο αναδιάρθρωσης. Κάθε επιχείρηση παραγωγής ζάχαρης επέλεγε αν θα εγκατέλειπε ή αν θα συνέχιζε την παραγωγή, λαμβάνοντας υπόψη ότι μελλοντικά θα έπρεπε να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία της στο πλαίσιο οικονομικής συγκυρίας με σημαντικά χαμηλότερες θεσμικές τιμές. Σύμφωνα με ανάλυση της Επιτροπής, κράτη μέλη με χαμηλή ανταγωνιστικότητα αποποιήθηκαν τις περισσότερες ποσοστώσεις σε επίπεδο χωραφιού(παραγωγών) ή/και σε επίπεδο εργοστασίου δυνάμει του εθελοντικού συστήματος. 

Αν οι παραγωγοί ζάχαρης αντιμετωπίζουν τώρα προβλήματα ανταγωνιστικότητας, σε μια εποχή που η τιμή της ζάχαρης στην ΕΕ υπερβαίνει τα επίπεδα τιμών αναφοράς ενισχυόμενη από τις πολύ υψηλές διεθνείς τιμές της αγοράς, αυτό οφείλεται ενδεχομένως σε κακή εκτίμηση της διεύθυνσης της επιχείρησης σε ό, τι αφορά την ανταγωνιστική της θέση. Η Επιτροπή κρίνει ότι είναι καθήκον της διεύθυνσης να εξασφαλίσει την οικονομικά βιώσιμη εκμετάλλευση των εργοστασίων ζάχαρης που εναπομένουν.

Η μετατροπή των εργοστασίων παραγωγής ζάχαρης σε εργοστάσια παραγωγής βιοαιθανόλης ήταν μια από τις πιθανές επιλογές στο πλαίσιο του προσωρινού καθεστώτος αναδιάρθρωσης στον κλάδο της ζάχαρης. Για να είναι μακροπρόθεσμα οικονομικά βιώσιμη η μετατροπή αυτή, το εργοστάσιο καθώς και οι παραγωγοί ζαχαροτεύτλων πρέπει να μπορούν να παράγουν σε ανταγωνιστικές τιμές.

Οι παραγωγοί ζαχαροτεύτλων έλαβαν μερίδιο της ενίσχυσης που δόθηκε στην επιχείρηση για την αναδιάρθρωσή της και οι εργαζόμενοι εντάχθηκαν σε ένα κοινωνικό πρόγραμμα, το οποίο αποτελούσε υποχρεωτικό στοιχείο κάθε αίτησης αναδιάρθρωσης. Τα κράτη μέλη μπορούσαν να επιλέξουν να επιβάλουν ειδικές εθνικές απαιτήσεις για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές αναλήψεις δεσμεύσεων, πέραν των στοιχειωδών απαιτήσεων που επιβάλλει το κοινοτικό δίκαιο. Επιπλέον, για κάθε τόνο ζάχαρης που εγκατέλειπε ένας παραγωγός, εχορηγείτο στο κράτος μέλος ποσό διαφοροποιημένης ενίσχυσης για τη λήψη μέτρων διαφοροποίησης στις εμπλεκόμενες περιοχές. Με τη διαφοροποιημένη ενίσχυση τα κράτη μέλη μπορούσαν να αντιμετωπίσουν, με τρόπο ευέλικτο και στοχοθετημένο, τυχόν αρνητικές παρενέργειες της αναδιάρθρωσης του κλάδου της ζάχαρης τις οποίες είχαν εντοπίσει.

Η περίοδος αναδιάρθρωσης δεν έχει ακόμη λήξει και οι προθεσμίες εκτέλεσης των σχεδίων αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων και των προγραμμάτων διαφοροποίησης των κρατών μελών έχουν παραταθεί για ένα έτος μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2011, προκειμένου να ληφθούν υπόψη καθυστερήσεις λόγω της οικονομικής κρίσης. Για το λόγο αυτό δεν είναι ακόμη διαθέσιμες οι εκτιμήσεις σε ό, τι αφορά τις άμεσες και έμμεσες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μεταρρύθμισης στον τομέα της ζάχαρης. Σύμφωνα με το πολυετές σχέδιο αξιολόγησης 2010-2012 της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΓΔ AGRI), η αξιολόγηση των μέτρων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) που εφαρμόζονται στον τομέα της ζάχαρης θα πραγματοποιηθεί το 2010-2011. Στο πλαίσιο αυτής της αξιολόγησης θα εξεταστούν τα αποτελέσματα των μέτρων ΚΓΠ που εφαρμόζονται στην αλυσίδα εφοδιασμού της ζάχαρης, συμπεριλαμβανομένου του γεωργικού τομέα και των παραγωγών και εργοστασίων ραφιναρίσματος ζάχαρης, από τότε που έγινε η μεταρρύθμιση, το 2006. Τα αποτελέσματα της ενίσχυσης διαφοροποίησης στις περιοχές που επηρεάζονται από την αναδιάρθρωση θα πρέπει επίσης να εξεταστούν στο πλαίσιο αυτής της αξιολόγησης (βάσει περιπτωσιολογικών μελετών)."