ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΕΡΡΩΝ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΖΩΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

 Τα θέματα που αφορούν το βαμβάκι είχαν, στο εν λόγω διάστημα, την παρακάτω εξέλιξη:

Καιρός

Ο καιρός, από τις αρχές Οκτωβρίου μέχρι και τα μέσα Ιανουαρίου, κατά μήνα και με ειδικότερη αναφορά στα χαρακτηριστικά που έχουν γεωργικό ενδιαφέρον, είχε ως ακολούθως:

Οκτώβριος: Οι πολλές και σημαντικές βροχοπτώσεις χαρακτήρισαν τον καιρό του μήνα. Ψηλές, για την εποχή, οι θερμοκρασίες.

 Νοέμβριος: Αίθριος τις περισσότερες μέρες ο καιρός. Σημαντικές βροχοπτώσεις στις 17 και 26 του μήνα. Ψηλές, για την εποχή, οι θερμοκρασίες που επικράτησαν και χαρακτηριστική η απουσία ανέμων.

 Δεκέμβριος: Οι ψηλές θερμοκρασίες συνεχίστηκαν τις τέσσερις πρώτες μέρες του μήνα, με νεφελώδη καιρό και ψιχάλες. Ακολούθησε, στο επόμενο πενθήμερο, αίθριος καιρός και προοδευτική πτώση της θερμοκρασίας. Κατακόρυφα έπεσε η θερμοκρασία με τον θυελλώδη βοριά στις 10 και 11 του μήνα, για να παραμείνει χαμηλά μέχρι τις 20 του μήνα. Χιονόπτωση στις 13 και 16 του μήνα. Άνοδος των θερμοκρασιών και νεφελώδης κατά βάση καιρός στο τελευταίο 10ήμερο.

Ιανουάριος: Με νεφώσεις, ψιχάλες και κανονικές θερμοκρασίες κύλησε ο καιρός το πρώτο 12ήμερο του μήνα. Αίθριος καιρός και άνοδος στην θερμοκρασία ημέρας, στη βδομάδα που ακολούθησε.

 Πιο αναλυτικά, κατά ημέρα, φαίνεται ο καιρός στους συγκεντρωτικούς πίνακες με τις καιρικές συνθήκες που επισυνάπτουμε.

 Επίδραση του καιρού στην εξέλιξη της βαμβακοκαλλιέργειας

Οι φετινές καιρικές συνθήκες στο νομό μας, ήταν οι πιο δυσμενείς για την συγκομιδή του βαμβακιού τις τρεις τελευταίες δεκαετίες.

Συνεχείς, καταστροφικές βροχοπτώσεις ολόκληρο τον Οκτώβριο. Το συνολικό ύψος βροχής άγγιξε (στον μετεωρολογικό σταθμό της ΕΜΥ στην πόλη των Σερρών) τα 200 mm. Τις πρωτοφανείς αυτές βροχές έκαναν ακόμα πιο ζημιογόνες οι υψηλές, για την εποχή, θερμοκρασίες και η χαρακτηριστική απουσία πνοής και του πιο ασθενούς ανέμου, που επικράτησαν μέχρι και τα τέλη Νοεμβρίου. Βροχή και άπνοια είχαν σαν συνέπεια την έντονη ‘καραμελοποίηση’, ενώ οι ψηλές θερμοκρασίες ευνόησαν τις έντονες ζυμώσεις και, κατά συνέπεια, την σημαντικότατη απώλεια βάρους και την περαιτέρω υποβάθμιση του σύσπορου βαμβακιού.

Στη φετινή χρονιά οι βαμβακοπαραγωγοί του νομού μας, μετά μια περίοδο απαξίωσης που έφερε η νέα ΚΑΠ, χειρίστηκαν την καλλιέργειά τους με ξεχωριστή επιμέλεια (επαρκή λίπανση και επιμελημένες καλλιεργητικές φροντίδες) και η αναμενόμενη παραγωγή μέχρι τα τέλη Ιουλίου, ήταν, βάσιμα, πολύ υψηλή. Ήλθαν, όμως, η επιδημική προσβολή του πράσινου σκουληκιού και οι δυσμενέστατες καιρικές συνθήκες στη συγκομιδή να ανατρέψουν πλήρως τα δεδομένα και να διαμορφώσουν μια δραματική κατάσταση στη βαμβακοκαλλιέργεια του νομού μας.  

Με σχετικά μας έγραφα, στις 18 Οκτωβρίου και 29 Νοεμβρίου, κάναμε γνωστά τα παραπάνω προβλήματα στους αρμόδιους φορείς (ΥΠΑΑΤ, ΕΛΓΑ κ.α.) και ζητήσαμε την αρωγή τους, στην πολύ δύσκολη κατάσταση των βαμβακοπαραγωγών μας.

 Αποφύλλωση

Ξεκίνησε, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη έκθεσή μας, τις τελευταίες μέρες του Σεπτεμβρίου. Οι συνεχείς, όμως, βροχές, που άρχισαν από τις 3 Οκτωβρίου, εμπόδισαν και όσους παραγωγούς είχαν σκοπό να προβούν σ΄ αυτή την απαραίτητη επέμβαση, να την πραγματοποιήσουν. Κάποιοι, επίμονοι παραγωγοί, προσπάθησαν και έκαναν κάποιες αποφυλλώσεις, σε χωράφια που το επέτρεψαν, στα μικρά διαλλείματα αιθρίας που σημειώθηκαν.

Συγκομιδή – εμπορία

 Όπως προαναφέρθηκε, οι καιρικές συνθήκες ήταν, φέτος εξαιρετικά αντίξοες για την συγκομιδή.

Η συγκομιδή ξεκίνησε  σποραδικά, σε λίγα χωράφια που ήταν αυτή δυνατή, στο  τριήμερο 24 - 26 Οκτωβρίου, για να διακοπεί από τις νέες βροχές στις 27 και 28 του μήνα. 

Ξεκίνησε πάλι, με δυσκολία, τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου και, ουσιαστικά, δεν εντατικοποιήθηκε ποτέ, αφού και όταν σταμάτησαν οι βροχές, η πρωτοφανής άπνοια δεν επέτρεψε στα κορεσμένα από υγρασία χωράφια να στεγνώσουν και περιόριζε την συγκομιδή σε λίγες μόνο ώρες του 24ώρου, από αργά το πρωί μέχρι να ξαναπέσει η δροσιά, πολύ νωρίς, το βράδυ. Η άπνοια αυτή, μεγιστοποίησε τις ζημιές που είχαν ήδη προκληθεί στην ηρτημένη παραγωγή, μιας και το υποβαθμισμένο βαμβάκι – ‘καραμέλα’ δεν μπόρεσε να ‘αφρατίσει’ επαρκώς (ώστε να παγιδευτεί στα αδράχτια των συλλεκτικών μηχανών), με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του να πέσει στο έδαφος κατά την συγκομιδή.

Έτσι, αργά, μετ΄ εμποδίων εξελίχθηκε η προβληματική φετινή συγκομιδή που διακόπηκε, προσωρινά, από την καταιγίδα στις 17 Νοεμβρίου και σταμάτησε πάλι από τη βροχόπτωση, στις 26 του μήνα.

Μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου, έμεναν ασυγκόμιστα κάποια βαριά, υγρά χωράφια σε δύσκολες περιοχές, που αντιπροσώπευαν ένα ποσοστό της τάξης του 10% περίπου της έκτασης. Αρκετά απ’ αυτά τα χωράφια μπόρεσαν να συγκομισθούν στο τριήμερο 10-12 του μήνα, που φύσηξαν οι θυελλώδεις βοριάδες. Σε κάποια απ΄ αυτά τα προβληματικά χωράφια, στην περιοχή της Βισαλτίας, έγινε συγκομιδή από εργάτες μαζί με την κάψα. Στα τέλη Δεκεμβρίου, κυρίως στις χαμηλές παραστρυμόνιες περιοχές της Βισαλτίας (από Φλάμπουρο μέχρι Μαυροθάλασσα) αλλά και διάσπαρτα σε όλο το νομό, παρέμεναν ασυγκόμιστα περίπου 1.000 στρέμματα που συγκομίστηκαν (ή συγκομίζονται) σταδιακά μέσα στον Ιανουάριο. 

Με καλλιεργηθείσα έκταση στο νομό μας, περίπου, 178.000 στρέμματα, η παραδοθείσα, στα εκκοκκιστήρια ποσότητα σύσπορου βαμβακιού ήταν μέχρι τις 10 Νοεμβρίου 10.000 τόνοι, περίπου και ανήλθε μόνο στους 22.000 τόνους μέχρι και τις 28/11, που η συγκομιδή πλησίαζε την ολοκλήρωσή της  (τα σχετικά στοιχεία τα αναζητήσαμε και τα λάβαμε από τα εκκοκκιστήρια της περιοχής μας). Να σημειωθεί ότι οι αποθηκευμένες ποσότητες στις αποθήκες των παραγωγών ήταν φέτος ελάχιστες, αφού η ποιότητα του συγκομιζομένου βαμβακιού δεν επέτρεπε την αποθήκευσή του.

Η ποσότητα σύσπορου βαμβακιού του νομού μας που παραδόθηκε, τελικά, στα εκκοκκιστήρια μέχρι και 18 Ιανουαρίου, ανήλθε στους 28.100 τόνους.

Δεδομένου ότι οι παραδόσεις έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί και τα αποθηκευμένα βαμβάκια στα χέρια παραγωγών και μεσιτών είναι, πλέον, ελάχιστα, μπορούμε να εκτιμήσουμε την τελική φετινή παραγωγή του νομού μας στο ύψος των 28.500 τόνων, με τη μέση στρεμματική απόδοση να διαμορφώνεται στα 160 κιλά, περίπου.   

Στις τιμές του βαμβακιού παρατηρείται φέτος ένα πρωτοφανές ράλλυ που καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, φθάνοντας σε επίπεδα που δεν έχουν ξανασημειωθεί στα διεθνή χρηματιστήρια. Έτσι, ύστερα από μια συνεχή, σχεδόν, άνοδο, ο δείκτης Α έφθασε στις 10 Νοεμβρίου στα 172,4 cents/libra, ακολούθησε μια περίοδος αποκλιμάκωσης για να πέσει στις 25/11 στα 143,35 cents/libra. Ακολούθησε νέα άνοδος και εκτίναξη στα 186,25 cents/libra στις 22 Δεκεμβρίου και σταθεροποίηση - διακύμανση στη συνέχεια κοντά στα 170 cents/libra. Τα εκκοκκιστήρια άρχισαν τις παραλαβές με ‘ανοικτές τιμές’ αναγράφοντας στα τιμολόγια την τιμή των 0,50 ?, με την υπόσχεση η τελική τιμή να διαμορφωθεί ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς. Από τα μέσα Δεκεμβρίου γίνονται ‘εξοφλήσεις’ σε τιμές μεταξύ 0,60 και 0,63 στην αποθήκη παραγωγού, ενώ πολύ λίγα, αποθηκευμένα βαμβάκια πληρώθηκαν σε τιμές  και πάνω από 0,70 ?.

   Στελεχοκοπή – Οργώματα

Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν το όργωμα των χωραφιών μετά την ολοκλήρωση τις συγκομιδής. Έτσι, μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου λίγα χωράφια είχαν οργωθεί και τα περισσότερα απ΄ αυτά ‘ζυμώθηκαν’ μέσα στην υπερβολική υγρασία, με αποτέλεσμα να  ‘βγούν’ σε λωρίδες με αρνητικές συνέπειες στη εδαφική τους δομή και την επόμενη καλλιέργεια. Εκμεταλλευόμενοι κάποια ευνοϊκά διαστήματα (άνεμοι, παγωνιές), με δυσκολία πάλι, οι παραγωγοί μπόρεσαν, μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, να ολοκληρώσουν, σχεδόν, το όργωμα των χωραφιών τους.

Προοπτική της καλλιέργειας

 Όπως αναφέραμε και στην 3^η μας έκθεση, η φετινή επιδημική προσβολή του πράσινου σκουληκιού ήλθε να ανακόψει ένα κλίμα ζωηρής τάσης για επανάκαμψη στην βαμβακοκαλλιέργεια, που διαμορφώνονταν μεταξύ των παραγωγών του νομού μας. Οι εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες στην συγκομιδή, προκάλεσαν μεγαλύτερη απογοήτευση.

Από την άλλη μεριά, οι πολύ ψηλές φετινές τιμές του σύσπορου βαμβακιού δημιουργούν προσδοκίες για ικανοποιητικές τιμές και στη νέα χρονιά και λειτουργούν σαν ισχυρό δέλεαρ, για στροφή στην βαμβακοκαλλιέργεια. Η υποχρεωτική αμειψισπορά στην καλλιέργεια του καλαμποκιού, λόγω του επιβλαβούς εντόμου καραντίνας Diabrotica virgifera Le Conte, θα στρέψει και αυτή κάποιους καλαμποκοπαραγωγούς και στην βαμβακοκαλλιέργεια.  

Όπως διαμορφώνεται, τελικά η κατάσταση, εκτιμούμε ότι θα υπάρξει αξιόλογη αύξηση στην βαμβακοκαλλιέργεια του νομού μας την καινούργια χρονιά.

 Ήδη από το τέλος του 2008, αναφέρουμε ότι η βαμβακοκαλλιέργεια, παρά το νέο κανονισμό που αυξάνει την συνδεδεμένη ενίσχυση, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πρόβλημα βιωσιμότητας και πρέπει να αναζητηθούν τρόποι έμμεσης ενίσχυσής της μέσα από διάφορα προγράμματα, όπως της ολοκληρωμένης διαχείρισης, μείωσης της νιτρορρύπανσης κ.ά. Η εφαρμοσθείσα από πέρυσι ολοκληρωμένη διαχείριση, έδωσε ασήμαντη ενίσχυση στην καλλιέργεια (1 ?/στρέμμα εισέπραξαν, περίπου, οι παραγωγοί), ενώ τα προγράμματα μείωσης της νιτρορρύπανσης αναμένονται, ακόμα, για την περιοχή μας.

 Σαν αποτέλεσμα της ασήμαντης ενίσχυσης, μειώθηκε φέτος και ο αριθμός των βαμβακοπαραγωγών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης του βαμβακιού και η σχετική έκταση. Υποβλήθηκαν 741 αιτήσεις βαμβακοπαραγωγών που αφορούν έκταση  64.128 στρεμμάτων (έναντι 1.229 παραγωγών και 79.455 στρεμμάτων το2009).

Επαναλαμβάνουμε, τέλος, για μια ακόμα φορά, την απαίτηση των βαμβακοπαραγωγών του νομού μας να αντιμετωπιστεί ριζικά το φαινόμενο της ‘καταχρηστικής’ καλλιέργειας. Οι, λίγοι πια, παράνομοι βαμβακοπαραγωγοί, που σπέρνουν με αποκλειστικό στόχο την είσπραξη της συνδεδεμένης ενίσχυσης, πρέπει να αντιμετωπίσουν, επί τέλους, τις συνέπειες του νόμου. Δεν μπορεί οι φορείς της πολιτείας να παρακολουθούν ανήμποροι το φαινόμενο και να ‘νίπτουν τας χείρας των’, άλλοτε δηλώνοντας αναρμόδιοι, άλλοτε απαιτούντες δύσκολες επώνυμες καταγγελίες από συγχωριανούς των παραβατών, εφευρίσκοντας σε κάθε περίπτωση δικαιολογίες, ώστε να μείνουν αμέτοχοι θεατές του προβλήματος. Με ανάλογη δραστηριοποίηση του ΟΠΕΚΕΠΕ (που, π.χ., μπορεί και πρέπει να δώσει ευρεία δημοσιότητα στο θέμα, να προειδοποιήσει, πριν τη σπορά, τους παραβάτες για τις σχετικές συνέπειες, να απευθύνει πρόσκληση για σχετικές, ανώνυμες καταγγελίες και τέλος να κάνει τους απαραίτητους επιτόπιους ελέγχους και να επιβάλλει παραδειγματικές ποινές), είναι εφικτή η εξάλειψη αυτού του αρνητικού, από πολλές απόψεις, φαινομένου.