ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΩΣΤΑ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗ

 ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΑΣΟΚ ΣΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΜΕ ΘΕΜΑ

 «ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»

Κυρίες και κύριοι, πρόκειται μια πολύ θετική πρωτοβουλία και πιστεύω ότι είναι απαραίτητη ενόψει όλων των επόμενων βημάτων που θα γίνουν, καθώς και της προσπάθειας που θα κάνει η Τοπική μας Αυτοδιοίκηση στα πρώτα καινούρια της βήματα, μέσα σε ένα καινούριο θεσμικό πλαίσιο. Νομίζω, λοιπόν, ότι η σημερινή διαδικασία είναι πολύ εποικοδομητική.

Σε ότι αφορά την Κοινή Αγροτική Πολιτική και την προοπτική της νέας ΚΑΠ, στο φάκελό σας, έχετε ένα κείμενο του κ. Δανέλη, το οποίο είναι άκρως κατατοπιστικό. Περιγράφει με σαφήνεια ότι υπάρχει μέχρι τώρα ως τάση, βέβαια αυτά μένει να οριστικοποιηθούν μέσα από έναν μακρύ διάλογο που πρόκειται να γίνει τους επόμενους μήνες και θα έλεγα και τα επόμενα χρόνια.

Εγώ θέλω να θέσω κυρίως ένα θέμα, που έχει σχέση με τη δική σας και τη δική μας δουλειά, ποιες είναι οι προοπτικές αυτής της ανάπτυξης της αγροτικής μας οικονομίας και της αγροτικής πολιτικής, ποιες είναι οι προοπτικές σε σχέση όχι μόνο με την υπάρχουσα Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά και τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική που θα ξεκινήσει μετά το 2013, δηλαδή από το 2014 μέχρι το 2020.

Και βρίσκω την ευκαιρία να συνδέσω τη δική μας στρατηγική, με τις ευρύτερες εξελίξεις που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι φανερό ότι είμαστε σε πολύ κακή κατάσταση. Έχουμε μια αγροτική οικονομία όπου το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών εμφανίζει μια σταθερή επιδείνωση, που το 2009 είχε έλλειμμα 3 δισεκατομμύρια ευρώ και οι εισαγωγές μας είναι 6,4 δισεκατομμύρια ευρώ αγροτικών προϊόντων, δηλαδή μια κατεξοχήν αγροτική χώρα εισάγει 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ αγροτικά προϊόντα. Η συμβολή στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν του αγροτικού τομέα από το 5,6 το 2001 έφτασε στο 3,4 σήμερα. Η απασχόληση από το 16,1 πήγε στο 11,7. Το εισόδημα μειώθηκε 17%. Το 40% της ακαθάριστης αξίας της γεωργικής παραγωγής είναι κοινοτικά κονδύλια, κύρια κατεύθυνση η επιδοματική γεωργία, με έντονα σημάδια κατασπατάλησης των πόρων.

Δεν τα περιγράφω απλά μελανά, αλλά είναι. Ήρθε η ώρα να συγκρουστούμε με μια σειρά πρακτικές και λογικές, που μέχρι τώρα έχουν δημιουργήσει μερικές κατεστημένες καταστάσεις στον αγροτικό χώρο.

Κι όταν λέμε να συγκρουστούμε, δε θα συγκρουστούμε με τους αγρότες. Θα συγκρουστούμε με τις πρακτικές που έχουν σχέση με τους θεσμούς, από την Κυβέρνηση, μέχρι τον τελευταίο Δήμο και τον τελευταίο Συνεταιρισμό της χώρας. Είναι συνολική και συλλογική η ευθύνη και αφορά κι εσάς σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Ποια θα μπορούσε να είναι η στρατηγική μας και η συνολική πορεία; Σύμφωνα με αυτά που έχει πει ο Πρωθυπουργός για την τετραετία 2010-2013, εμείς μπορούμε αντίστοιχα να προσαρμόσουμε τους στόχους της αγροτικής μας πολιτικής.

Το 2010 προχωρήσαμε σε έναν στοιχειώδη εκσυγχρονισμό, ο οποίος δεν ολοκληρώθηκε, θα ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο χρόνο. Το 2011 θέλουμε να είναι η στροφή στην παραγωγή και στις διαρθρωτικές αλλαγές στον αγροτικό χώρο.

Το 2012 θέλουμε την ουσιαστική βελτίωση σε μια πρώτη αν θέλετε αποτύπωση αυτής της ανάπτυξης, την ουσιαστική βελτίωση του ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών στα αγροτικά προϊόντα.

Και το 2013 να μπούμε σε μια δυναμική ανάπτυξη του αγροτοδιατροφικού τομέα για να είμαστε έτοιμοι για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, που θα ξεκινήσει από το 2014.

Είναι η απόλυτη σύνδεση με τη στρατηγική τη συνολική της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού, μια πολιτική βημάτων για τα επόμενα τρία χρόνια που έχουν σχέση με την αγροτική μας πολιτική. Σε αυτή, λοιπόν, την πορεία πρέπει να στραφούμε στην παραγωγή με βάση το τρίπτυχο «Ταυτότητα-Ποιότητα-Αειφορία».

Με βάση λοιπόν αυτή την πραγματικότητα, ποια είναι η καρδιά της στρατηγικής μας για την αγροτική ανάπτυξη;

«Ταυτότητα» που σηματοδοτεί την ελληνικότητα και το επώνυμο προϊόν, «Ποιότητα» που σηματοδοτεί την πιστοποίηση και την υψηλή προστιθέμενη αξία, «Αειφορία» που σηματοδοτεί την πράσινη ανάπτυξη, τις υποδομές, με βάση τις οποίες θα δώσουμε πραγματική ποιότητα στην παραγωγή μας και παράλληλα θα διασφαλίσουμε την ανανέωση των πηγών για τις επόμενες δεκαετίες.

Ο στόχος είναι δύσκολος αλλά καίριος, είναι μετρήσιμος και πρέπει να παρέμβουμε με μια πολιτική που υποκαθιστά τις εισαγωγές και αυξάνει τις εξαγωγές. Άρα, αντί να χρηματοδοτούμε απλώς το εισόδημα, να αυξήσουμε δυναμικά από σήμερα κιόλας τη χρηματοδότηση της αλυσίδας «παραγωγή - τυποποίηση - μεταποίηση - εμπορία - προβολή - προώθηση» των προϊόντων μας.

Νομίζω ότι στην καρδιά αυτής της προσπάθειας, δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο, παρά το αγροτοδιατροφικό μοντέλο, η μεσογειακή διατροφή και σημείο εκκίνησης το πράσινο κουτί του ΠΟΕ και η διαχείριση των πόρων της ΚΑΠ.

Πάμε τώρα στην ΚΑΠ και την προοπτική της. Αυτή τη στιγμή η ΚΑΠ λειτουργεί με βάση τον προγραμματισμό που είχαμε κάνει, με βάση το πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» και όλα τα άλλα στοιχεία που έχουν σχέση με τις άμεσες ενισχύσεις, τις επιδοτήσεις, τις αποζημιώσεις κλπ.

 Είναι πολύ ενδιαφέρον κι επειδή θα αφορά τη χώρα μας η επόμενη προγραμματική περίοδος να δούμε τις αλλαγές που γίνονται με αφορμή τη νέα ΚΑΠ.

Ποιες είναι μέχρι τώρα οι δυσκολίες;

Το πρώτο θέμα αφορά το ύψος του κοινοτικού αγροτικού προϋπολογισμού, που αυτό με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής φαίνεται να είναι σε φθίνουσα πορεία.

Έχουμε κατοχυρώσει να διατηρήσουμε τις άμεσες ενισχύσεις σε ένα υψηλό βαθμό, όμως στο συνολικό ποσό θα προσπαθήσουμε να μείνει τουλάχιστον στο επίπεδο που ήταν στην προηγούμενη προγραμματική φάση.

Το δεύτερο θέμα που αφορά τη δυσκολία μας, είναι ότι οι νέες χώρες μπήκαν ενδιάμεσα στο προηγούμενο στάδιο στην υπόθεση αυτή, γεγονός που σημαίνει ότι θα διεκδικήσουν ανακατανομές. Εδώ μελετώνται μεταβατικές περίοδοι, ώστε να μην υπάρξει μια ανώμαλη ας πούμε προσγείωση. Γίνεται μια πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση, επιλέγονται πολιτικές μέσου όρου για να υπάρχουν ισότιμες ενισχύσεις στις διάφορες χώρες με έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Αυτές οι πολιτικές βρίσκονται σε εξέλιξη κι εδώ θα καταβληθεί μια πολύ μεγάλη προσπάθεια η χώρα μας να μη χάσει πολλούς πόρους σε ότι αφορά αυτή την ανακατανομή.

Το διαπραγματευτικό πλαίσιο αυτές τις μέρες το διαμορφώνουμε. Είμαστε σε επαφή και με το Ελληνικό Κοινοβούλιο και με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την Ευρωκοινοβουλευτική μας ομάδα και από τη Δευτέρα, 13 Δεκεμβρίου, στο Συμβούλιο Υπουργών, ξεκινάει η διαπραγμάτευση για τον ορισμό του «ενεργού αγρότη».Κάνουμε λοιπόν μια μεγάλη προσπάθεια αυτοί οι πόροι που θα διασφαλίσουμε, να πάνε στη σωστή κατεύθυνση σε ότι αφορά και την περιφερειακή ανάπτυξη κι εδώ θα ήθελα να μείνω λίγο. Μέχρι τώρα η κοινή αγροτική πολιτική δε συνδεόταν με τα άλλα Διαρθρωτικά ταμεία και δε συνδεόταν με την περιφερειακή ανάπτυξη.

Αυτή τη φορά, η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει ότι θα πρέπει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική να συνδεθεί άμεσα με την περιφερειακή ανάπτυξη και με τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Εμείς επιχειρούμε να διασφαλίσουμε την ακεραιότητα του κάθε Ταμείου ξεχωριστά, για να μη γίνεται αφορμή να μεταφέρονται πόροι από το ένα στο άλλο, προκειμένου να χάνει η λιγότερο προετοιμασμένη χώρα προφανώς πόρους.

Αλλά είναι πολύ θετικό το ότι η περιφερειοποίηση των κριτηρίων που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη, έρχεται σε μια περίοδο που αναλαμβάνουν τα δικά μας αιρετά περιφερειακά Συμβούλια και οι νέοι Δήμοι αυτή την προσπάθεια.

Θέλω να σκεφτείτε, πώς σήμερα το περιφερειακό πρόγραμμα που υπάρχει σε κάθε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, φαίνεται ότι στο πλαίσιο της αγροτικής πολιτικής, ούτε απορροφήσεις έχει ιδιαίτερες ούτε κανένα σαφή προσανατολισμό, ούτε μπαίνει σε μια στρατηγική ανάπτυξης.

Εμείς λοιπόν τι κάνουμε: Θα πάμε σε μια συνολική αναδιάρθρωση του κράτους, των συνεταιρισμών και των μορφών οργάνωσης, να τον προσαρμόσουμε στον "Καλλικράτη", δηλαδή στις δικές σας δουλειές, προκειμένου να γίνει εύκολη η μεταπήδηση αρμοδιοτήτων, η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων από το κεντρικό κράτος σ’ εσάς. Θ’ αναλάβετε μια σειρά από θεσμικές πολιτικές που μέχρι σήμερα βρίσκονται σε κεντρικό, γραφειοκρατικό επίπεδο. Και φέρνω ένα παράδειγμα: Εμείς θεωρούμε βασική προϋπόθεση αυτής της ανάπτυξης, να προσδιορίσουμε σε κάθε Περιφέρεια ένα σύνολο προϊόντων που θ’ αποτελέσουν την αιχμή της δράσης μας και να δώσουμε την υποστήριξη που χρειάζεται.

Δηλαδή, ο κρατικός μηχανισμός θ’ αναθέσει σε όλους τους γεωπόνους και τους κτηνίατρους να πάνε κοντά στον αγρότη. Θα πρέπει όμως και οι δεκάδες, εκατοντάδες γεωπόνοι, που υπάρχουν στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και στους Δήμους όλης της Ελλάδας να πάνε και αυτοί δίπλα στον αγρότη και να φύγουν από τα γραφεία τους. Εμείς θα ενοποιήσουμε τα θέματα που έχουν σχέση με την έρευνα, με την κατάρτιση, με την πιστοποίηση και θ’ αναθέσουμε στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και στους Δήμους ουσιαστικά να πιστοποιούν αυτές τις διαδικασίες, ούτως ώστε να έχουν ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη.

Με την πρώτη συνεδρίαση των Περιφερειακών Συμβουλίων, εμείς θα εμφανίσουμε μια συγκεκριμένη πρόταση, με την οποία τα Περιφερειακά Συμβούλια θα τη φτιάξουν, θα τη βελτιώσουν, θα τη συμπληρώσουν, για να υπάρξει από την αρχή του 2011 η στροφή στην παραγωγή και στην αγροτική ανάπτυξη.

Θεωρώ ότι θα είναι η πρώτη ουσιαστική, μεγάλη αρμοδιότητα που θα κληθείτε αμέσως να υλοποιήσετε στα πλαίσια της νέας πορείας των θεσμών της Αυτοδιοίκησης. Είναι το πιο κρίσιμο στοιχείο. Γιατί αν αυτές οι διαδικασίες τελειώσουν γρήγορα, εμείς θα διασφαλίσουμε και τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων μαζί με άλλους πόρους που θα υπάρχουν και με την αλλαγή της οργάνωσης των παραγωγών να διεκδικήσουμε τη δυνατότητα να υπάρξει πραγματικά η ποιότητα που θέλουμε στην παραγωγή και η δυνατότητα να προβάλλουμε τα προϊόντα μας, ούτως ώστε να μπορέσουν να γίνουν ανταγωνιστικά και να έχουμε αυτή την παρέμβαση στο ισοζύγιο των εισαγωγών και των εξαγωγών.

Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτή την πορεία που εμείς την οργανώνουμε, όπως η στήριξη στον αγρότη, η ριζική αλλαγή της οργάνωσης παραγωγής, η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τους Συνεταιρισμούς νέου τύπου, για τις ομάδες παραγωγών, για τις διεπαγγελματικές οργανώσεις, για τα δημοπρατήρια, για τη συμβολαιακή γεωργία, η διοικητική μεταρρύθμιση του ίδιου του Υπουργείου και η ψηφιακή σύγκλιση, ανατροπές που εμείς κάνουμε, θα πρέπει να συνδυαστούν με μια σειρά πρωτοβουλίες δικές σας.

Παραδείγματος χάριν, φιλοδοξία μας θα ήταν σε κάθε Περιφέρεια να φτιάξουμε ένα σύγχρονο δημοπρατήριο αγροτικών προϊόντων, για να καταργήσουμε τους μεσάζοντες. Αλλά πως λειτουργεί το σύγχρονο δημοπρατήριο; Σε κάθε Περιφέρεια θα φτιάξουμε μια υποδομή ούτως ώστε στην κατάρτιση, την έρευνα και την πιστοποίηση να έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες. Σε κάθε Δήμο, από το ΚΕΠ να περνάει όλη η σχέση των αγροτών με το κράτος. Να σταματήσει το Υπουργείο να έχει 300 περιφερειακές δομές. Για να μπορέσουμε να μαζέψουμε τις δυνάμεις μας σε περιφερειακό επίπεδο με απόληξη το νομό, γιατί εκεί είναι η διαδικασία, για να μπορέσουμε να κάνουμε αυτή την πολιτική πραγματικά ουσιαστική.

Είμαστε μπροστά σ’ ένα μεγάλο στοίχημα. Νομίζω ότι αυτό το στοίχημα μπορούμε να το κερδίσουμε. Δεν υπάρχει χώρα στην Ευρώπη ή στον κόσμο που για να βγει από τέτοιες συνθήκες οικονομικής κρίσης να μην έχει υπάρξει ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας, να μην έχει ξαναγυρίσει στο έδαφος, στη θάλασσα, στους πόρους της.

Και βλέπουμε αυθόρμητη επιστροφή, έστω και αργά, τώρα, αυτή την εποχή, ανθρώπων στις εστίες τους, στις γεωργικές ασχολίες, στην κτηνοτροφία, στις νέες καλλιέργειες, βλέπουμε να ξαναγυρίζουν μόνοι τους. Εμείς πρέπει να επιταχύνουμε αυτή την πορεία, να τους δώσουμε τα εφόδια, να υπάρξει μια πραγματική περιφερειακή ανάπτυξη και να υποδεχθούμε τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, όχι με τις αδυναμίες αυτές που μας καταλογίζουν πρόστιμα κάθε τόσο για παραβάσεις, αλλά με μια συγκροτημένη και σύγχρονη προσπάθεια που θα οδηγήσει τη χώρα μας μπροστά.

Σας ευχαριστώ.