Η οικονομική ζωή της Ξάνθης έχει περιέλθει σε δεινή θέση. Έως σήμερα τα Συνεταιριστικά εργοστάσια και  οργανώσεις είχαν τον πρωταρχικό ρόλο στην απασχόληση της περιοχής και όχι μόνο. Είχαν την δυνατότητα με την λειτουργία τους να συνεργάζονται και να προσθέτουν κύκλο εργασιών σε πλήθος ελεύθερων επαγγελματιών.

- Ο αγροτικός κορμός του Νομού έχει εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό, στα χωριά μας έχουν μένει μεγάλοι σε ηλικία κάτοικοι, χωρίς όρεξη για κάτι καινούργιο και μελλοντικό σχεδιασμό. Οι πολιτικοί δυστυχώς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα καίρια προβλήματα. Οι δημοτικές αρχές των περιφερειακών Δήμων δεν είναι ικανές να ασχοληθούν και να αντιμετωπίσουν τέτοια είδους θέματα, το μόνο μελημά τους είναι να εξοικονομούν χρήματα για να στέλνουν τα ΚΑΠΗ εκδρομές και να διοργανώνουν γιορτές και πανηγύρια. 

- Οι συνεταιριστικές οργανώσεις και επιχειρήσεις δεν ανήκουν σε συγκεκριμένο ιδιοκτήτη είναι ιδιάζουσας μορφής επιχείρηση όπου, υπό κανονικές συνθήκες, ιδιοκτήτες θα έπρεπε να είναι οι αγρότες. Έλα όμως που αυτοί, παντελώς αδιαφόρησαν και αδιαφορούν για τις επιχειρήσεις τους. Επαγωγικά  ιδιοκτήτες πλέον είμαστε όλοι, γιατί με τις σκανδαλώδεις διαγραφές χρεών τα προηγούμενα χρόνια και με την ανοχή της ΑΤΕ στις δανειοδοτήσεις χωρίς επιστροφή, φεσωθήκαμε όλοι οι φορολογούμενοι εκατομμύρια ευρώ.  

- Μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες η ΣΕΒΑΘ η οποία απασχολούσε πλήθος ατόμων και συντελούσε στην ανάπτυξη μιας δυναμικής καλλιέργειας, αφέθηκε στο έλεος και στην εξουσία ατόμων, χωρίς γνώσεις, χωρίς διοικητική και οργανωτική εμπειρία κα πολύ μεγάλη άγνοια γύρω από τις σύγχρονες εμπορικές συνθήκες που απαιτούσε η αγορά.

- Με πολιτικά κριτήρια τοποθετήθηκαν τα άτομα που διοικούσαν την ΣΕΒΑΘ εδώ και μια δεκαετία.. Τελευταία στην Βιομηχανία τους  φταίγανε οι Κινέζοι, τώρα που υπερδιπλασιάστηκε η τιμή της τομάτας, ποιος έφταιξε, οι Αφγανοί ?

Μιλάνε, για το κλείσιμο της Βιομηχανίας ότι φταίνε οι συγκυρίες της αγοράς, οι συγκυρίες δεν χτύπησαν ούτε τις Βιομηχανίες τοματοπολτού της Δράμας ούτε των Σερρών, επιλεκτικά χτύπησαν μόνο την ΣΕΒΑΘ ?

- Η ΣΕΒΑΘ είχε πολλές δυνατότητες, είχε δημιουργήσει πολλά τμήματα με ανάλογες δραστηριότητες (βλέπε Πατάτα, Νωπά λαχανικά κλπ) αλλά δυστυχώς η διοικητική μέθοδος και πρακτική που ακολουθήθηκε, «οι αχαλίνωτες γνώσεις με την αιώνια επιχειρηματική εμπειρία» αρετές των τελευταίων δύο Πρόεδρων της Βιομηχανίας σε συνδυασμό με την  πολιτική ραστώνη, δεν άφησαν κανένα τμήμα να αναπτυχθεί και στο τέλος έκλεισε κάθε της λειτουργία.

Σημειωτέον ότι οι Πρόεδροι ήταν Γενικοί Διευθυντές, Διευθυντές Πωλήσεων, εκτιμητές ποιότητας, προσωπάρχες κ.λ.π.

- Το ζήτημα που απασχολεί την τοπική κοινωνία και τον επαγγελματικό κόσμο δεν είναι, αν τακτοποιηθούν η όχι, οι εναπομείναντες εργαζόμενοι των Συνεταιριστικών εργοστασίων, αλλά η μη συνέχιση της λειτουργίας τους, η στέρηση από την αγορά προστιθέμενης αξίας και η αύξηση της ανεργίας σε μια περίοδο δύσκολη για τα οικονομικά δεδομένα.   

- Έμεινα έκπληκτος όταν άκουσα στο ραδιόφωνο τον τότε Πρόεδρο της ΣΕΒΑΘ να λέει ότι το διοικητικό δόγμα του, ήταν το «βλέπουμε και κάνουμε» και η έκπληξη μου ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν  τα μέλη της Γ.Σ και μέτοχοι της εταιρείας δεν αντέδρασαν !!! Είναι δυνατόν να διοικείς μια βιομηχανία με προβλήματα διάθεσης των προϊόντων της και να μην έχεις επιχειρηματικό σχέδιο; Να αποδεικνύεις εν μέσω απάθειας, το τυχαίο της παρουσίας σου στα Διοικητικά μιας μεγάλης και καίριας για τα οικονομικά δεδομένα του Νομού, Βιομηχανίας ; με ποιό επιχειρηματικό σχέδιο έπαιρνε δάνεια από την ΑΤΕ και πραγματοποιούσε επενδύσεις ;

Και βρίσκει το θράσος ο ίδιος, στην Γενική Συνέλευση «αυλαία τέλους» της ΣΕΒΑΘ, να πει ότι «η μοίρα αυτού που γεννιέται είναι να πεθάνει», που βρέθηκαν αυτά τα τεράστια στέλεχη στο δρόμο της ΣΕΒΑΘ είναι πραγματικά «άξιο θαυμασμού» !   

- Δεν μπορώ να καταλάβω αυτοί που πήγαιναν στην Συνέλευση ως μέτοχοι της ΣΕΒΑΘ τι ρόλο παίζανε, καταλαβαίνανε τι γινόταν; έχουν ευθύνη . Η Ε.Α.Σ. Ξάνθης συμμετείχε στο Μετοχικό Κεφάλαιο με 9% περίπου. Εδώ και χρόνια ο «μόνιμος και αναντικατάστατος» Πρόεδρος  της Ένωσης  ενώ ήξερε ότι σύμφωνα με το πιστοποιητικό του Ορκωτού Λογιστή οι μετοχές της Ένωσης  στην ΣΕΒΑΘ είχαν μηδενική αξία και θα έπρεπε να ζητήσει από την Διοίκηση της Βιομηχανίας να απολογηθεί και να εξηγήσει τους λόγους , αυτός δεν είπε κουβέντα, εδώ και χρόνια, δεδομένου ότι η Ένωση δέσμευσε σημαντικά κεφάλαια  στη Βιομηχανία αυτή, αποτέλεσμα ήταν να κλείσει η επιχείρηση και να χαθούν και αυτά τα κεφάλαια.  

- Πριν από δέκα περίπου χρόνια ίσχυε ο θεσμός των εποπτικών Συμβουλίων και πιο πριν ο Κρατικός έλεγχος στις Συνεταιριστικές οργανώσεις, τα τελευταία χρόνια υπάρχει πλήρης χαλαρότητα. Η τότε Κυβέρνηση κατάργησε το Εποπτικό Συμβούλιο και τους Ελέγχους από την ΑΤΕ και μέχρι σήμερα τα Διοικητικά Συμβούλια δεν ελέγχονται.

- Τα τελευταία χρόνια π.χ. στη ΣΕΒΑΘ αντί να επενδύσουν σε ικανά και μορφωμένα στελέχη για να ανοίξουν οι αγορές των προϊόντων τους, σπαταλήθηκαν δανεικά από την ΑΤΕ, σε πάγιο εξοπλισμό που ουσιαστικά αποδείχθηκε άχρηστος γιατί σταμάτησε τη δραστηριότητα της. Με ποια λογική και ποιο σχέδιο προχώρησαν τα Διοικητικά Συμβούλια και οι Γενικές Συνελεύσεις στην έγκριση και υλοποίηση; ποιος έλεγξε τη βιωσιμότητα και σκοπιμότητα των επενδύσεων αυτών; από την ευθύνη εξαιρούνται τα στελέχη της ΑΤΕ, γιατί εξέφραζαν τις εντολές της κεντρικής τους Διοίκησης. 

-  Στην Ένωση Ξάνθης πούλησαν μεγάλα αστικά ακίνητα, κατασκευάζουν διαλογητήριο, χωρίς να ελεγχθεί η σκοπιμότητα και βιωσιμότητα αυτών των πράξεων, παίρνοντας απόφαση η Γ.Σ των αντιπροσώπων των Συνεταιρισμών, που εγκρίθηκε χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένες ενέργειες, αλλά ως γενικόλογη εξουσιοδότηση προς το ΔΣ με αναφορά μόνο σε αριθμούς άρθρων και παραγράφων του καταστατικού, αναφέροντας το θέμα στο τέλος της Γενικής Συνέλευσης .

- Στις συνεταιριστικές οργανώσεις και επιχειρήσεις του Νομού την απόλυτη ευθύνη φέρουν οι Διοικούντες, δεν φταίει κανένα πολιτικό πρόσωπο, αν τον πολιτικό η συγκεκριμένα τον σημερινό συντοπίτη μας Υπουργό δεν τον παρουσιάσεις κανένα εφικτό σχέδιο δράσης  και συγκεκριμένες προτάσεις , τι περιμένεις να σε κάνει ο Υπουργός, να κάνει θαύματα αποκλείεται. Είμαι βέβαιος ότι του ζητούσαν να κάνει , αυτός σύμφωνα με τις δυνατότητές του το υλοποιούσε. Έχει όμως αυτός, την απόλυτη ευθύνη της επιλογής τους, γιατί αυτός τους διόριζε δια της «μεθόδου» των εκλογών.

- Πιστεύω και υποστηρίζω ότι είναι μοναδική διέξοδος για τους αγρότες ο Συνεταιρισμός και είναι αυτός που δίνει προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους, αλλά έχω στο νου μου Συνεταιρισμό με μεγάλη και καθολική συμμετοχή των αγροτών και όχι την Ένωση της Ξάνθης.

- Οι εκλογές που γίνονται σήμερα στους Α΄βάθμιους Συνεταιρισμούς είναι κωμωδία. Μαζεύονται όσα γερόντια μένουν στο χωριό 10-20 άτομα, αντί για πρέφα μια φορά στα 4 χρόνια κάνουν εκλογές για τον ουσιαστικά ανύπαρκτο Συνεταιρισμό και βγάζουν έναν αντιπρόσωπο για την Γ.Σ της Ένωσης. Αυτό το άτομο που επιδιώκει την θέση είναι κατά κύριο λόγο που θέλει ρουσφέτι από τον Πολιτικό μέντορα των Συνεταιριστικών. Προσοχή, δεν τους ξεχωρίζω σε Νεοδημοκράτες ή Πασόκους, οι περισσότεροι για το Ρουσφέτι και για την θεσούλα πάνε. Παρέχουν μια πειθαρχημένη ψήφο κάθε τέσσερα χρόνια με την ελπίδα να λάβουν μια καλή εξυπηρέτηση από τον πολιτικό προϊστάμενο.

- Στις Ενώσεις και γενικότερα στις Συνεταιριστικές οργανώσεις πρέπει να μπει τέρμα στην Διοίκηση από Αγρότες. Την ουσιαστική Διοίκηση και την λήψη αποφάσεων πρέπει να την κατέχουν άνθρωποι με κύρος, γνώσεις και επιχειρηματική οξυδέρκεια, εκτός βέβαια και εάν αγρότης έχει οικονομική εκπαίδευση και ανάλογη διοικητική εμπειρία.

- Διαχειριστικός έλεγχος και επιλογή Διευθύνοντος Συμβούλου να γίνεται από Συμβούλιο Συνεταιρισμένων Αγροτών και να αξιολογούν οι Γενικές Συνελεύσεις τις επιδόσεις των στελεχών, ανάλογα με τις αποδόσεις των Συνεταιριστικών μερίδων τους. Αυτά  σήμερα είναι ξεχασμένες έννοιες και ακούγονται στους αγροτοπατέρες του Νομού σαν κάτι εξωγήινο και απόκοσμο, «απόδοση συνεταιριστικής μερίδας ;» τι θα πει αυτό, το διέγραψαν από την ορολογία του Συνεταιριστικού λεξιλογίου. Αυτή είναι όμως η βάση της Συνεταιριστικής πρακτικής.

- Πρέπει να δημιουργηθούν πρωτοβάθμιοι Συνεταιρισμοί σε κάθε Νομό ανά προϊόν και με δικαίωμα συμμετοχής στο εκλέγειν και εκλέγεσθε όλων των Συνεταιρισμένων και να μην διοικούνται πλέον μέσω αντιπροσώπων. Αυτοί οι Συνεταιρισμοί να οργανωθούν και να έχουν τον κυρίαρχο ρόλο στην εμπορία των αγροτικών εφοδίων και προϊόντων.

- Η πικρή αλήθεια είναι ότι έχει τελειώσει πλέον η εποχή των παραγωγών Δημητριακών των 50,100,200 πολυτεμαχισμένων στρεμμάτων και μοναδικός δρόμος είναι η δημιουργία ενοποιημένων αγροτικών εκμεταλλεύσεων των 3.000 στρεμ. και πάνω, για να μειώνεται σημαντικά το κόστος καλλιέργειας και παράλληλα ο ίδιος αγρότης να δημιουργήσει και κτηνοτροφική επιχείρηση και να προσδίδει προστιθέμενη αξία στην παραγωγή του. Κάποιοι καθοδηγητές όμως πρέπει να τα πουν στους αγρότες αυτά και να τους βοηθήσουν με διάφορες πολιτικές αποφάσεις να το πετύχουν. Το να περιμένουν οι αγρότες να ανέβει η τιμή του προϊόντος τους για να πλουτίσουν, μάλλον αυτοϋπνωτίζονται. Πρέπει να αφυπνισθούν, γιατί θα μείνουμε χωρίς γεωργική παραγωγή.

- Υπάρχουν τα τελευταία χρόνια αρκετά φωτεινά παραδείγματα συνεταιριστικών οργανώσεων στην Ελλάδα με τεχνοκρατική δομή που πέτυχαν να αναδειχθούν σε σύγχρονες επιχειρήσεις παράγοντας διαφοροποιημένο προϊόν και κατακτώντας σημαντικό κομμάτι της Ελληνικής και Εξωτερικής  αγοράς.

- Είναι τραγικό και παραδοχή αποτυχίας το γεγονός ότι μετά από δεκαετίες μνημονεύουν με στόμφο τα επιτεύγματα του Μπαλτατζή, παραδέχονται έμμεσα ότι μετά από αυτόν δεν υπήρξε κανένα επίτευγμα στον Συνεταιριστικό χώρο της Ξάνθης και ότι οι μετέπειτα ηγέτες των Συνεταιριστικών έπραξαν ένα απόλυτο τίποτα. Βέβαια τώρα αυτά τα επιτεύγματα έχουν εκλείψει και είμαι περίεργος αν θα τον μνημονεύουν ακόμα.

- Ως κυβερνητικό στέλεχος ο  Κοντός  βοήθησε πολύ την Ένωση Ξάνθης, αν είχε και αποφασιστική και με κύρος Διοίκηση, η Ένωση, θα είχε πετύχει πάρα πολλά. Δυστυχώς όμως «το ποτήρι» εκεί, το βλέπανε πάντα μικρό και μισοάδειο, δεν πίστεψε η Διοίκηση ποτέ στις δυνατότητες της ΕΑΣ γι’ αυτό και την κατάντησε μίζερη, χωρίς επιχειρηματικό κύρος και εμπορικό δυναμισμό.

- Τώρα το γιατί έμεινε και μένει ο ίδιος Πρόεδρος εδώ και 12 χρόνια, η απορία είναι εύλογη και πασιφανής η απάντηση, γιατί μέσω της Ένωσης ελέγχεται η ΣΕΚΕ, γιατί αυτοορίζονται αυτός και οι Διοικητικοί Σύμβουλοι ,μέλη του Δ.Σ της ΣΕΚΕ, γιατί μέσω της ΣΕΚΕ πάνε στο Δ.Σ. της ΣΕΚΑΠ, γιατί μέσω της ΕΑΣ ορίζουν και άλλους πειθαρχημένους φίλους στα Διοικητικά Συμβούλια: του Ασφαλιστικού Πρακτορείου, της Συνεταιριστικής ΑΕΓΑ, της Αναπτυξιακής Ξάνθης, της Αναπτυξιακής Α.Μ.Θ και ούτω καθεξής, όλες θέσεις με αμοιβή, είναι μια αποδοτική, πολιτικά, αλυσίδα!   

Bαγγέλης Τσέκης

Οικονομολόγος