Στοχευμένα κοινωνικά μέτρα, που θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής, στη στήριξη του τομέα της κτηνοτροφίας και στην ενίσχυση του Συνεταιριστικού Κινήματος, ζήτησε το Προεδρείο της ΠΑΣΕΓΕΣ από τον Πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή κατά τη συνάντησή τους στις 26.8.2008.

Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της παλιάς, της νέας ΚΑΠ, αλλά και για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και του αυξημένου κόστους διαβίωσης, των αγροτών απαιτείται ένα γενναίο κοινωνικό πακέτο, καθώς και την τροποποίηση της απόφασης, ανταποκρινόμενη στις πραγματικές τους ανάγκες, για την Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο κίνησης.

Με δεδομένο ότι η επιστροφή του ΦΠΑ αγροτών ειδικού καθεστώτος σε χαμηλότερες τιμές δεν επιστρέφει το σύνολο των φόρων που κατέβαλαν οι αγρότες αφενός, κρίνεται αναγκαίο οι συντελεστές επιστροφής να αυξηθούν στο 15% για όλα τα προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής.

Καθίσταται επίσης αναγκαία, σύμφωνα με την ΠΑΣΕΓΕΣ, η τροποποίηση του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Αλέξανδρος Μπαλτατζής), έτσι ώστε ν’ αυξηθούν οι πόροι για επενδύσεις στο πρωτογενή τομέα

Για την κτηνοτροφία η ΠΑΣΕΓΕΣ προτείνει ικανά μέτρα στήριξης των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, με οικονομικές ενισχύσεις για την προμήθεια ζωοτροφών στη χειμερινή περίοδο και με «πάγωμα» των οφειλών των κτηνοτρόφων προς τις τράπεζες για 3 χρόνια άτοκα.

Τέλος, η ΠΑΣΕΓΕΣ ζήτησε από τον Πρωθυπουργό την άμεση απαλλαγή από το Ειδικό Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΕΤΑΚ), των αγροτών, των Συνεταιρισμών τους και των Συνεταιριστικών Εταιριών.

Το κείμενο που κατέθεσε στον Πρωθυπουργό η οργάνωση είναι το ακόλουθο:

1. Η κατάσταση στον αγροτικό τομέα

Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, με τη μεγάλη άνοδο της τιμής του πετρελαίου, των φυτοφαρμάκων, των λιπασμάτων, τη συνεχή αύξηση των επιτοκίων, το άδικο και άνισο φορολογικό σύστημα, την επιβράδυνση της ανάπτυξης - με ότι αυτό συνεπάγεται και την αχαλίνωτη ακρίβεια, έχει δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο. Η ανεξέλεγκτη ακρίβεια κυριαρχεί παντού. Στις υπηρεσίες οργανισμών κοινής ωφέλειας, στην υγεία, στην παιδεία, στις βασικές καταναλωτικές ανάγκες, στα τρόφιμα.

Μέσα σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, οξύνονται τα προβλήματα του αγροτικού χώρου, που ήδη αντιμετωπίζει κρίση, τόσο εξαιτίας των εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών της τελευταίας διετίας 2006-2007, όσο και από τις επιπτώσεις της ΚΑΠ. Παρατηρείται συνεχής μείωση του αγροτικού εισοδήματος, πτώση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα και εξαιρετικά μεγάλη μείωση της αγροτικής παραγωγής, κατά το 2006 και το 2007 σε σημαντικά αγροτικά προϊόντα. Διαπιστώνεται επιπλέον πτώση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της αγροτικής παραγωγής, σημαντική επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου στα αγροτικά προϊόντα και καθοδική πορεία της απασχόλησης στη γεωργία, χωρίς βελτίωση του ρυθμού ανανέωσης των απασχολουμένων.

α) Αγροτικό εισόδημα :

Το αγροτικό εισόδημα, παρουσιάζει συνεχή κάμψη, κυρίως εξαιτίας της περιορισμένης αύξησης των τιμών παραγωγού σε σχέση με τη σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση του κόστους παραγωγής. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο διάστημα της τετραετίας 2004-2007 το κόστος παραγωγής αυξήθηκε αθροιστικά κατά 22,9% ποσοστιαίες μονάδες, όταν το ίδιο διάστημα οι τιμές παραγωγού σημειώνουν αύξηση της τάξης του 14,8% περίπου. Το αποτέλεσμα είναι η εξέλιξη του αγροτικού εισοδήματος να εμφανίζει, στο διάστημα αυτό αρνητικό πρόσημο (-8,1%). Σύμφωνα εξάλλου με στοιχεία της Eurostat στο διάστημα (2003-2007) το αγροτικό εισόδημα σε αποπληθωρισμένες τιμές μειώθηκε αθροιστικά κατά 16% περίπου.

Για λόγους σύγκρισης και μόνο τονίζεται ότι στο διάστημα της ίδιας περιόδου το αγροτικό εισόδημα της Ε.Ε. των 27 αυξήθηκε κατά 11%.

β) Αγροτική Παραγωγή :

Στο διάστημα της διετίας 2006–2007 σημειώνεται σημαντική κάμψη στη παραγωγή των περισσότερων αγροτικών προϊόντων με χαρακτηριστικότερες εκείνες του καπνού (-89%) και των τεύτλων (-86%), ως αποτέλεσμα της ασκούμενης εμπορικής πολιτικής της μεταποίησης, αλλά και των άστοχων διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες. Εξαιρετικά σημαντική όμως ήταν η μείωση της παραγωγής και σε μια σειρά άλλων προϊόντων – που κυρίως οφείλεται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως στη σταφίδα (-46%), στο βαμβάκι (-30%), στα σιτηρά (-25%), στο ελαιόλαδο (-22%), στο κρασί (-14%). Στο βαμβάκι η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών για μείωση της επιλέξιμης έκτασης και αύξηση της συνδεδεμένης ενίσχυσης επαναφέρει τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση, όπως είχε προτείνει η ΠΑΣΕΓΕΣ.

Να σημειωθεί ότι την τελευταία χρονιά μετά την μεγάλη άνοδο των τιμών παρατηρείται μία ανάκαμψη στους τομείς των σιτηρών, αλλά αυτό προκάλεσε και προκαλεί αρνητικές συνέπειες στον κλάδο της κτηνοτροφίας που εξαιτίας του διπλασιασμού των ζωοτροφών, που βιώνει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις. Η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας είναι πλέον ορατή.

γ) Αξία αγροτικής παραγωγής :

Η πτώση της αξίας της αγροτικής παραγωγής είναι συνεχής και διαρκής. Στο διάστημα της τετραετίας 2004–2007 συρρικνώθηκε, σε σταθερές τιμές, κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες. Έτσι, αν εκτιμήσουμε σήμερα τη συμβολή του αγροτικού τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν θα δούμε ότι μετα βίας υπερβαίνει το 3%, όταν το 2004 ήταν στο 4,93%.

δ) Εμπορικό αγροδιατροφικό ισοζύγιο :

Σημαντική επιδείνωση παρουσίασε το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων το 2007 σε σχέση με το 2006, εξέλιξη που αποτελεί πλήγμα στη μειούμενη ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο του τομέα από 2 δις ευρώ το 2006 έφτασε σε 2,6 δις ευρώ το 2007 με τάσεις ανόδου. Πρόκειται για μια επιδείνωση της τάξεως των 24 ποσοστιαίων μονάδων, που οφείλεται στη μείωση των εξαγωγών, κυρίως του ελαιόλαδου (-28%), σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση των εισαγωγών (+12%).

ε) Επενδύσεις - Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (Αλέξ. Μπαλτατζής) :

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συνεχής πτώση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα, που λαμβάνει τα χαρακτηριστικά αποεπένδυσης. Σύμφωνα με πρόσφατη (2005) μελέτη του ΚΕΠΕ, η αποεπένδυση στον πρωτογενή τομέα είναι της τάξεως του 2,5% ετησίως. Να σημειωθεί ότι έχουμε ήδη εισέλθει στην 4^η προγραμματική περίοδο, στο νέο πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007–2013 (Αλέξανδρος Μπαλτατζής) και διαπιστώνουμε, σε σχέση με το Γ’ ΚΠΣ μείωση της εθνικής χρηματοδότησης κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες, κάλυψη της κοινοτικής συνδρομής (3,7 δις ευρώ) κατά 28% περίπου από πόρους που παρακρατούνται από τους αγρότες - ως συνέπεια των άστοχων διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες τον Απρίλη του 2004–αλλά και καθυστερήσεις από ανειλημμένες υποχρεώσεις και έργα–γέφυρες της προηγούμενης περιόδου που θα απορροφήσουν το 25% περίπου της διατιθέμενης Δημόσιας Δαπάνης.

Ελάχιστοι είναι εξάλλου οι διατιθέμενοι πόροι για επενδύσεις στον αγροτικό τομέα ιδίως εκείνες που αναφέρονται στην πρωτογενή παραγωγή. Το μέτρο που αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων (Σχέδια Βελτίωσης), αναφέρει συνολική δημόσια δαπάνη της τάξεως των 450 εκ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 8,8% της συνολικής δημόσιας δαπάνης έναντι 17,3% του Γ΄ ΚΠΣ. Τονίζεται επίσης ότι στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και ανειλημμένες υποχρεώσεις από Γ’ ΚΠΣ, ύψους 230 εκ. ευρώ, οι οποίες θα καλύψουν σημαντικό μέρος των διατιθεμένων πόρων. Πρόκειται συνεπώς για μια πολύ περιορισμένη δυνατότητα υλοποίησης νέων επενδύσεων, που δεν υπερβαίνουν τα 220 εκ. ευρώ για το σύνολο της προγραμματικής περιόδου.

Καθίσταται συνεπώς αναγκαία η τροποποίηση του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Αλέξανδρος Μπαλτατζής), έτσι ώστε να αυξηθούν οι πόροι για επενδύσεις στο πρωτογενή τομέα και να κρατηθούν σε ξεχωριστή γραμμή του Προγράμματος τα χρήματα που μεταφέρονται από τον τομέα του καπνού και τον τομέα του βάμβακος και αφορούν τις καπνοπαραγωγικές και βαμβακοπαραγωγικές περιοχές.

2. Εξελίξεις στην ΚΑΠ

α) Μεταρρύθμιση της ΚΑΠ

Η συγκυρία που έχει διαμορφωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον αγροτικό τομέα χαρακτηρίζεται με τη συνεχή ριζική μεταρρύθμιση της ΚΑΠ από το 2003 μέχρι το 2007 και τον προτεινόμενο (2008) Διαγνωστικό της Έλεγχο. Την επόμενη χρονιά (2009) θα μας απασχολήσει το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ένωσης στη μετά το 2013 περίοδο.

Η μέχρι σήμερα αποτίμηση της μεταρρύθμισης στη χώρα μας έχει θετικά και αρνητικά με σημαντικότερη θετική πτυχή εκείνη της κατοχύρωσης των ενισχύσεων και την μετατροπή τους σε δικαιώματα, ενώ σημαντικότερη αρνητική επίπτωση εκείνη της συρρίκνωσης της παραγωγής, με κυριότερα θύματα τον τομέα του καπνού και των τεύτλων.

Ειδικότερα για τον καπνό αναμένονται δυσάρεστες  επιπτώσεις έπειτα από την απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών στις Βρυξέλλες, τον Απρίλιο του 2004, σύμφωνα με την οποία το 50% των άμεσων ενισχύσεων των καπνοκαλλιεργητών, από την 1.1.2010 έως και την 31.12.2012 μεταφέρονται στον 2^ο πυλώνα της ΚΑΠ. Πρόκειται για πόρους συνολικού ύψους 567 εκατ. ? (189 εκατ. ? για κάθε ένα από τα έτη 2010, 2011 και 2012), που παρακρατούνται από τις άμεσες ενισχύσεις των καπνοπαραγωγών. Για την αποκατάσταση της άδικης και άνισης αυτής μεταχείρισης σε βάρος μόνο των καπνοκαλλιεργητών καθίσταται αναγκαία η ανάληψη κάθε δυνατής πολιτικής πρωτοβουλίας, προκειμένου το θέμα να επανέλθει σε ένα από τα προσεχή Συμβούλια Υπουργών Γεωργίας.

Κατά την εκτίμησή μας το θέμα ξεφεύγει από τις επιρροές των Υπουργών Γεωργίας και απαιτείται πολιτική διευθέτηση σε επίπεδο Συμβουλίου Κορυφής σε συνεννόηση με την Επιτροπή και τη Γαλλική Προεδρεία.

β) Διαγνωστικός Έλεγχος της ΚΑΠ 

Ο προτεινόμενος Διαγνωστικός Έλεγχος της ΚΑΠ δεν συνιστά μια νέα μεταρρύθμιση. Εν τούτοις, σε ορισμένα σημεία αλλάζει σημαντικά τα πράγματα, μεταφέροντας την ευθύνη–αρμοδιότητα στα Κράτη – Μέλη για να αποφασίσουν σε ποιους και πως θα κατανεμηθεί η στήριξη.

γ) Μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο Ε.Ε.

Για τη συζήτηση που θα ανοίξει την επόμενη χρονιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το δημοσιονομικό πλαίσιο 2013–2020, εμείς από τώρα δηλώνουμε ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να ανταποκριθεί στους φιλόδοξους στόχους της και στις προσδοκίες των ευρωπαίων πολιτών, η αύξηση των ιδίων πόρων της είναι μονόδρομος. Δε ζητάμε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από αυτά που ο Γάλλος Πρόεδρος κ. Νικολά Σαρκοζί δήλωσε αναλαμβάνοντας από 01.07.2008 την Προεδρεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι δηλαδή «η Ευρώπη οφείλει να προστατεύει την καθημερινή ζωή των πολιτών της από τους κινδύνους της παγκοσμιοποίησης». Διαφορετικά όλο και περισσότερο θα αυξάνονται οι ευρωσκεπτικιστές.

3. Εξελίξεις στον κτηνοτροφικό τομέα

Ο κλάδος της κτηνοτροφίας βρίσκεται σε αδιέξοδο, που οφείλεται στη μεγάλη αύξηση του κόστους των εκτροφών, κυρίως εξαιτίας του υπερδιπλασιασμού των τιμών των ζωοτροφών, αλλά και της ιδιαίτερα σημαντικής αύξησης στις τιμές των εισροών, χωρίς οι αυξήσεις αυτές να συνοδεύονται από αντίστοιχες αυξήσεις στις τιμές διάθεσης των προϊόντων στην αγορά.

Απαιτούνται γενναία μέτρα στήριξης των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, σε βραχυπρόθεσμο αλλά και μεσοπρόθεσμο επίπεδο, με οικονομικές ενισχύσεις για την προμήθεια ζωοτροφών στη χειμερινή περίοδο και με «πάγωμα» των οφειλών των κτηνοτρόφων προς τις τράπεζες για 3 χρόνια άτοκα.

4. Νερό και γεωργία

Η επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα αρδευτικού νερού αποτελεί σήμερα το κρισιμότερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας. Είναι συνεπώς αναγκαίο να οριστούν εκ νέου οι όροι και οι προϋποθέσεις ενός σχεδιασμού για το νερό και τη γεωργία, που θα θέτει ορισμένες σαφείς πολιτικές επιλογές και προτεραιότητες, που συνδέονται :

ü Τον τρόπο εξοικονόμησης νερού

ü Με την ανάπτυξη των αρδευτικών υποδομών

ü Τη συνεχή αναζήτηση νέων υδατικών πόρων

ü Με την εφαρμογή προγράμματος εκσυγχρονισμού, συντήρησης και αποκατάστασης της λειτουργίας των παλαιών αρδευτικών και στραγγιστικών έργων.

ü Με τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των οργανισμών εγγείων βελτιώσεων.

5. Ενίσχυση του Συνεταιριστικού Κινήματος

Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις οφείλεται να ενισχυθούν για να αποτελέσουν ισχυρά εργαλεία παρέμβασης ώστε να φτάσει το προϊόν από το χωράφι στο ράφι, παρακάμπτοντας τους ενδιάμεσους, για ένα καλύτερο και φθηνότερο προϊόν. Οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί πρέπει να απαλλαχθούν από προβλήματα του παρελθόντος και να αντιμετωπιστούν ισότιμα με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ώστε να αποκτήσουν ίσους όρους αφετηρίας. Προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα :

ü Ρύθμιση των οφειλών τους, με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, μέσω ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Εξυγίανσης Συγχωνεύσεων και Ανάπτυξης.

ü Οριστικό κλείσιμο με νομοθετική ρύθμιση όλων των εκκρεμοτήτων της ΣΥΝΕΛ.

ü Κατάργηση αναγκαστικού νόμου του 1949 που υποχρεώνει τους συνεταιρισμούς να χρησιμοποιούν, όπως το κράτος, τα σωματεία φορτοεκφορτωτών όταν διακινούν τα εμπορεύματά τους στο χώρο τους.

ü Αξιοποίηση των πόρων του ΛΑΕΚ για εκπαίδευση και ενημέρωση, με τη θεσμική αναβάθμιση της ΠΑΣΕΓΕΣ.

ü Άμεση απαλλαγή από το Ειδικό Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΕΤΑΚ), των αγροτών, των Συνεταιρισμών τους και των Συνεταιριστικών Εταιριών.

ü Επειδή οι Συνεταιρισμοί δεν μπορούν να αποκρύψουν φορολογητέα ύλη, οι τυπικές φορολογικές παραβάσεις τους δεν μπορεί και δεν πρέπει να μετατρέπονται σε δαμόκλεια σπάθη και να τους οδηγούν σε οικονομική ασφυξία.

6. Προτάσεις

Στις άμεσες προτεραιότητες περιλαμβάνεται η υιοθέτηση στοχευμένων κοινωνικών μέτρων, που συμβάλλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής, στη στήριξη του τομέα της κτηνοτροφίας και στην ενίσχυση του Συνεταιριστικού Κινήματος.

α) Στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές

Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της παλιάς, αλλά πολύ περισσότερο της νέας ΚΑΠ, αλλά και για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και του αυξημένου κόστους διαβίωσης, των αγροτών απαιτείται ένα γενναίο κοινωνικό πακέτο. Το κοινωνικό αυτό πακέτο, απευθυνόμενο στα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά,  οφείλει να περιλαμβάνει για τις μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις εισοδηματική ενίσχυση για την αντιστάθμιση της απώλειας του εισοδήματός τους, ενώ για τους υπερήλικους αγρότες ελάχιστο ύψος σύνταξης ΟΓΑ ανερχόμενο σε 600? το μήνα.

Για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες προτείνεται επιδότηση επιτοκίου των δανείων τους κατά 50%, ανεξαρτήτως τράπεζας.

β) Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο κίνησης

Έχουμε ήδη εκφράσει την αντίθεσή μας στην πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση για το θέμα αυτό, η οποία, ως προς το ύψος του επιστρεφόμενου ποσού (116 εκατ. ?, έναντι 229 εκατ. ?) υπολείπεται κατά 50% των συνολικών αναγκών των αγροτών. Οφείλεται να τροποποιηθεί η απόφαση, ανταποκρινόμενη στις πραγματικές τους ανάγκες.

γ) Επιστροφή ΦΠΑ αγροτών ειδικού καθεστώτος

Με δεδομένο ότι η επιστροφή του ΦΠΑ σε χαμηλότερες τιμές δεν επιστρέφει το σύνολο των φόρων που κατέβαλαν οι αγρότες αφενός, αλλά και για λόγους ίσης μεταχείρισης, σχετικά με την επιστροφή επιπλέον 5% παραπάνω σε βαμβάκι και καπνό αφετέρου, κρίνεται αναγκαίο οι συντελεστές επιστροφής να αυξηθούν στο 15% για όλα τα προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής.