Η άνοδος των τιμών στα συμβόλαια
δημητριακών που διαπραγματεύονται οι Αμερικανοί χρηματιστές στο Σικάγο,
η λειψυδρία και το αδύναμο δολάριο μειώνουν για πρώτη φορά φέτος τις
καλλιέργειες βαμβακιού στην Ελλάδα. Οι εκτιμήσεις της αγοράς αναφέρουν
ότι σε εκτάσεις 700 χιλιάδων στρεμμάτων, στο θεσσαλικό κάμπο και τη
Μακεδονία, όπου καλλιεργείται βαμβάκι, φέτος οι αγρότες έσπειραν σιτάρι
και καλαμπόκι.
Ετσι στην Ελλάδα, τη μεγαλύτερη βαμβακοπαραγωγό χώρα στην Ευρωπαϊκή
Ενωση, οι παραγωγοί έσπειραν βαμβάκι σε μια έκταση κοντά στα 2,5
εκατομμύρια στρέμματα- για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του
’90. Η φετινή σοδειά, αν ο καιρός δεν κρύβει εκπλήξεις, θα δώσει μια
παραγωγή αισθητά μειωμένη κατά 200 χιλιάδες τόνους περίπου.
Η εξέλιξη αυτή, της αντικατάστασης της καλλιέργειας του βαμβακιού από
δημητριακά, αποδίδεται σε συγκεκριμένους λόγους. Οπως εξηγεί ο γεωπόνος
από τις Σέρρες (www.cotton-net.gr) κ. Θανάσης Μπαντής, βασικός λόγος που οδήγησε τους
παραγωγούς στο σιτάρι και το καλαμπόκι ήταν η λεγόμενη κρίση των
τροφίμων που την τελευταία χρονιά πήρε πολύ μεγάλες διαστάσεις και
προκάλεσε μεγάλη άνοδο των εμπορικών τιμών (για τους γνωστούς λόγους,
που συνδέονται με τη διάθεση σπόρων για παραγωγή βιοαιθανόλης, με τη
ραγδαία ανάπτυξη στις χώρες της Ασίας και, για την προηγούμενη χρονιά
τουλάχιστον, με την κακή σοδειά δημητριακών που εξάντλησε τα
αποθέματα). Οι αγρότες, όπως σε όλο τον κόσμο έτσι και στην Ελλάδα,
είδαν ότι οι τιμές στο σιτάρι και το καλαμπόκι ανεβαίνουν και
αποφάσισαν να κατευθυνθούν σε αυτές τις καλλιέργειες.
Το αυξημένο καλλιεργητικό κόστος στο βαμβάκι είναι ένας πρόσθετος λόγος
που απέτρεψε τους αγρότες από την καλλιέργειά του. Για κάθε στρέμμα με
βαμβάκι ο αγρότης πρέπει να διαθέσει 230 ευρώ, ποσόν περίπου τριπλάσιο
απ’ αυτό που απαιτείται για την καλλιέργεια σιταριού (γύρω στα 70 ευρώ).
Ενας τρίτος λόγος που οδήγησε στη συρρίκνωση της καλλιέργειας βάμβακος
υπέρ των δημητριακών είναι η αστάθεια στις τιμές του βιομηχανικού
φυτού, οι οποίες προσδιορίζονται απόλυτα από το δολάριο -το οποίο
εξασθενεί συνεχώς έναντι του ευρώ. Αντίθετα οι τιμές στα δημητριακά δεν
είναι «δολαριακές» και ακολουθούν, την τελευταία διετία, ανοδική
πορεία, χωρίς να εκλείπουν οι λόγοι συνέχισης της ανοδικής αυτής τάσης
ή διατήρησης των τιμών στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα.
Η φύση των καλλιεργειών, επίσης, θεωρεί ο κ. Μπαντής ότι οδήγησε
πολλούς αγρότες φέτος στο σιτάρι και το καλαμπόκι καθώς οι καλλιέργειες
δημητριακών είναι πιο «ασφαλείς» από το βαμβάκι. Για να πετύχει ένας
αγρότης μια ελάχιστα καλύτερη απόδοση στο βαμβάκι, να πάρει δηλαδή έστω
και 20 κιλά παραπάνω στο στρέμμα και να φτάσει π.χ. στα 350 κιλά,
πρέπει να διαθέσει αρκετά χρήματα, ενώ δεν θα είναι απόλυτα βέβαιος ότι
θα τα πάρει πίσω. Μια μεγάλη μείωση της απόδοσης στο βαμβάκι είναι
συνηθισμένο φαινόμενο.
Μείζον πρόβλημα η λειψυδρία
Ενας σοβαρός λόγος που πιέζει την καλλιέργεια βάμβακος και οδηγεί
στο σιτάρι είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας. Αντίθετα η στροφή από το
βαμβάκι στο καλαμπόκι θα είναι ιδιαίτερα επιζήμια για το θεσσαλικό
κάμπο. Το βαμβάκι θέλει τεράστιες ποσότητες νερού σε σχέση με το
σιτάρι, που δεν χρειάζεται καν πότισμα, είναι όμως λιγότερο υδροβόρο
από το αρδευόμενο καλαμπόκι, όπως λέει στον ΕΤ ο κ. Χρήστος Φωτόπουλος,
καθηγητής μάρκετινγκ-μάνατζμεντ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ετσι εάν
ένα μεγάλο τμήμα της Θεσσαλίας περάσει από το βαμβάκι στο καλαμπόκι
επιδεινώνονται οι συνθήκες σε ό,τι αφορά στον κίνδυνο απερήμωσης. Στο
σιτάρι οι αποδόσεις στις καλλιέργειες (τις αρδευόμενες) είναι γύρω στα
700 κιλά ανά στρέμμα, ενώ πολύ πάνω από τα 1.000 κιλά ανά στρέμμα
(ακόμη και 1.500 κιλά σχεδόν) δίνουν οι καλλιέργειες αραβοσίτου. Η
αγορά σιταριού στην Ελλάδα δεν έχει ανοίξει ακόμη, δεν έχουν γίνει
συναλλαγές με το προϊόν της φετινής σοδειάς, αν και υπάρχουν προσδοκίες
διαμόρφωσής της τιμής του πάνω από τα 30 λεπτά. Το βαμβάκι, με μια
θεωρητική τιμή 40-42 λεπτών ανά κιλό, δεν συμφέρει όταν η καλλιέργειά
του έχει τριπλάσιο κόστος -και από τη στιγμή μάλιστα που η επιδότηση
(στο 65% που είναι το αποσυνδεδεμένο από την παραγωγή βάμβακος ποσοστό
ενίσχυσης) είναι σίγουρη στην τσέπη του παραγωγού.
Οι αριθμοί
800-900 χιλιάδες τόνοι θα είναι η φετινή σοδειά βαμβακιού, εάν δεν υπάρξουν ακραία καιρικά φαινόμενα
1.000.000 τόνοι κατ’ ελάχιστο ήταν η ετήσια παραγωγή βάμβακος τα τελευταία χρόνια
202 εκατ. ευρώ είναι οι συνδεδεμένες με την παραγωγή βάμβακος ενισχύσεις
40-45 λεπτά του ευρώ ανά κιλό διαμορφώνεται η εμπορική τιμή του βαμβακιού
80,56 ευρώ ανά στρέμμα είναι το ποσόν που μπορεί να φτάσει η
συνδεδεμένη ενίσχυση με το νέο κανονισμό που θα εφαρμοστεί από 1/1/2009
