Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό, την απλοποίηση και την κωδικοποίηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, καθώς και την άρση των περιορισμών που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι αγρότες, με στόχο να τους δοθεί η δυνατότητα να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση τροφίμων. Ο αποκαλούμενος διαγνωστικός έλεγχος της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής θα διαρρήξει οριστικά τη σχέση μεταξύ άμεσων πληρωμών και παραγωγής και ως εκ τούτου θα επιτρέψει στους αγρότες να ανταποκρίνονται στα μηνύματα της αγοράς στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Μεταξύ των άλλων μέτρων, με τις διατυπωθείσες προτάσεις επιδιώκεται η κατάργηση της αγρανάπαυσης και η σταδιακή αύξηση των ποσοστώσεων γάλακτος πριν την κατάργησή τους το 2015, καθώς και η μείωση των παρεμβάσεων στην αγορά. Οι εν λόγω αλλαγές θα απαλλάξουν τους αγρότες από περιττούς περιορισμούς και θα τους επιτρέψουν να μεγιστοποιήσουν το παραγωγικό τους δυναμικό. Η Επιτροπή προτείνει επίσης αναπροσαρμογή ώστε οι άμεσες πληρωμές στους αγρότες να μειωθούν και οι διαθέσιμες πιστώσεις να μεταφερθούν στο Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Έτσι θα καταστεί δυνατή η πληρέστερη διαχείριση των νέων προκλήσεων και ευκαιριών για την ευρωπαϊκή γεωργία, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η αλλαγή του κλίματος, η ανάγκη για καλύτερη διαχείριση των υδάτων και η προστασία της βιοποικιλότητας.

Η κα Mariann Fischer Boel, Ευρωπαία Επίτροπος για θέματα γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης δήλωσε "Με το διαγνωστικό έλεγχο της ΚΓΠ επιδιώκεται να αποδεσμευθούν οι αγρότες ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη ζήτηση και να αντιδρούν άμεσα στα μηνύματα της αγοράς. Ο διαγνωστικός έλεγχος αποσκοπεί επίσης στην απλοποίηση, την κωδικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της ΚΓΠ, καθώς και στην παροχή των απαραίτητων μέσων στους αγρότες για να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις, όπως την αλλαγή του κλίματος."

Κατάργηση της αγρανάπαυσης: Η Επιτροπή προτείνει να καταργηθεί η απαίτηση να διατηρούν οι αγρότες το 10% των αρόσιμων εκτάσεών τους σε κατάσταση αγρανάπαυσης. Έτσι θα καταστεί δυνατή η μεγιστοποίηση της αξιοποίησης του παραγωγικού δυναμικού.

Σταδιακή εξάλειψη των ποσοστώσεων γάλακτος: οι ποσοστώσεις γάλακτος θα καταργηθούν μέχρι τον Απρίλιο του 2015. Για να εξασφαλιστεί εν προκειμένω η "ομαλή προσεδάφιση", η Επιτροπή προτείνει πέντε ετήσιες αυξήσεις των ποσοστώσεων κατά 1% μεταξύ 2009/10 και 2013/14.

Αποσύνδεση της υποστήριξης: με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ "αποσυνδέθηκε" η παροχή άμεσων ενισχύσεων στους αγρότες, δηλαδή σταμάτησε ο συνδυασμός της καταβολής πληρωμών με την παραγωγή συγκεκριμένου προϊόντος. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη επέλεξαν να διατηρήσουν ορισμένες "συνδεδεμένες", δηλαδή συναρτώμενες με την παραγωγή, πληρωμές. Η Επιτροπή προτείνει πλέον την κατάργηση των εναπομενουσών συνδυασμένων πληρωμών και την υπαγωγή τους στο καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης, εξαιρουμένων των επιδοτήσεων για τις θηλάζουσες αγελάδες και τα αιγοπρόβατα, για τις οποίες τα κράτη μέλη δύνανται να διατηρήσουν τα σημερινά επίπεδα συνδυασμένης υποστήριξης.

Η απομάκρυνση από τις παραδοσιακές πληρωμές: οι αγρότες σε ορισμένα κράτη μέλη λαμβάνουν ενισχύσεις βάσει των εισπραχθέντων κατά την εκάστοτε περίοδο αναφοράς. Σε άλλα κράτη μέλη, οι πληρωμές πραγματοποιούνται σε περιφερειακή και ανά εκτάριο βάση. Με την πάροδο του χρόνου, καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο να δικαιολογηθεί η εφαρμογή του παραδοσιακού μοντέλου και έτσι η Επιτροπή προτείνει να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη μέλη να στραφούν προς το σύστημα των κατ'αποκοπήν πληρωμών.

Η διεύρυνση του καθεστώτος ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης (ΚΕΣΕ): δέκα από τα δώδεκα νεώτερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζουν το απλοποιημένο καθεστώς ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης. Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να τερματιστεί το 2010, αλλά η Επιτροπή προτείνει να παραταθεί μέχρι το 2013.

Πολλαπλή συμμόρφωση: οι ενισχύσεις προς τους γεωργούς συνδέονται με την τήρηση προτύπων για το περιβάλλον, την ευζωία των ζώων και την ποιότητα των τροφίμων. Η παρεχόμενη στήριξη μειώνεται όταν οι γεωργοί δεν τηρούν τους εν λόγω κανόνες. Η πολλαπλή αυτή συμμόρφωση θα απλοποιηθεί, καταργώντας τα πρότυπα που είναι άσχετα ή μη συναρτώμενα με την ευθύνη του γεωργού. Θα προστεθούν νέες απαιτήσεις, ώστε να διασφαλιστούν τα περιβαλλοντικά οφέλη της αγρανάπαυσης και να βελτιωθεί η διαχείριση του νερού.

Αρωγή προς τους τομείς με ειδικά προβλήματα: Επί του παρόντος, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν ανά τομέα έως και 10% του αντίστοιχου μέγιστου εθνικού προϋπολογισμού για άμεσες πληρωμές υπέρ της λήψης περιβαλλοντικών μέτρων ή για τη βελτίωση της ποιότητας και της εμπορικής διακίνησης των προϊόντων στον εν προκειμένω τομέα. Η Επιτροπή επιθυμεί να καταστήσει πιο ευέλικτη την εν λόγω μέθοδο. Τα χρήματα δεν θα είναι πλέον απαραίτητο να χρησιμοποιούνται στον ίδιο τομέα και θα επιτρέπεται να διατίθενται για την ενίσχυση των γεωργών που παράγουν γάλα, βόειο, κατσικίσιο και αρνίσιο κρέας σε υστερούσες περιοχές ή ακόμη να αξιοποιούνται για την υποστήριξη μέτρων αντιμετώπισης των κινδύνων, όπως είναι τα καθεστώτα ασφαλείας για τις φυσικές καταστροφές και τα αμοιβαία κεφάλαια για τις ασθένειες των ζώων, προβλέποντας, εκ παραλλήλου, τη δυνατότητα συμμετοχής, στο ως άνω καθεστώς, των χωρών που εφαρμόζουν το σύστημα ΚΕΣΕ.

Η μεταφορά κονδυλίων από τις άμεσες ενισχύσεις στην αγροτική ανάπτυξη: σήμερα, σε όλους τους γεωργούς που λαμβάνουν περισσότερα των 5.000 ? με τη μορφή άμεσης ενίσχυσης, τα αντίστοιχα ποσά μειώνονται κατά 5% και τα προκύπτοντα κονδύλια μεταφέρονται στον προϋπολογισμό αγροτικής ανάπτυξης. Η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί το εν λόγω ποσοστό σε 13% μέχρι το 2012. Για τις μεγαλύτερες μονάδες προβλέπονται περαιτέρω μειώσεις (3% επιπλέον για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που εισπράττουν άνω των 100.000 ? ετησίως, 6% για τις εισπράττουσες άνω των 200.000 ? και 9% σε όσες υπερβαίνουν τα 300.000 ?). Η έτσι εξασφαλιζόμενη χρηματοδότηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τα κράτη μέλη για την ενίσχυση των προγραμμάτων τους στους τομείς της αλλαγής του κλίματος, των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, της διαχείρισης του ύδατος και της βιοποικιλότητας.

Μηχανισμοί παρέμβασης: τα μέτρα ελέγχου της προσφοράς δεν θα πρέπει να περιορίζουν την ικανότητα των γεωργών να ανταποκρίνονται στα μηνύματα της αγοράς. Η Επιτροπή προτείνει να καταργηθεί η παρέμβαση για το σκληρό σιτάρι, το ρύζι και το χοιρινό κρέας. Για τα σιτηρά βοσκής (τους ζωοτροφικούς πόρους), προβλέπεται μηδενική παρέμβαση. Θα καθιερωθούν διαδικασίες υποβολής προσφορών για το μαλακό σιτάρι, το βούτυρο και το αποβουτυρωμένο γάλα σε σκόνη.

Περιορισμοί πληρωμών: τα κράτη μέλη επιβάλλουν ελάχιστη πληρωμή 250 ? ανά γεωργική εκμετάλλευση ή για ελάχιστη έκταση ενός εκταρίου ή και για τα δύο.
Άλλα μέτρα: μια σειρά μικρής κλίμακας καθεστώτων στήριξης θα αποτελέσουν αντικείμενο αποσύνδεσης και θα υπαχθούν στο ενιαίο καθεστώς πληρωμών. Για την κάνναβη, την αποξηραμένη χορτονομή, τα πρωτεϊνούχα φυτά και τους καρπούς, αυτό θα συμβεί αμέσως. Για το ρύζι, τα γεώμηλα αμυλοπαραγωγής και το μακρόϊνο λινάρι θα υπάρξει μεταβατική περίοδος. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να καταργηθεί η επιδότηση των ενεργειακών καλλιεργειών.