Η «Άλλη Γεωργία» και τα προϊόντα της αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα και σημαντική προοπτική για την ελληνική Αγροτική Ανάπτυξη. Πριν λίγα χρόνια μιλούσαμε για αφανείς, εκτατικές καλλιέργειες με παραγωγή προϊόντων που ήταν γνωστά τοπικά και δεν είχε αναδειχθεί η εξαιρετική τους ποιότητα. Σήμερα τα παραδοσιακά, τοπικά αγροτικά προϊόντα, προσπαθούν να βρουν τη θέση τους στην αγορά και να εξελιχθούν, μέσω αναπτυξιακών κινήτρων, σε σημαντικές καλλιέργειες και παραγωγές από άποψη οικονομικού και διατροφικού ενδιαφέροντος.

 Ενισχύοντας τα τοπικά, παραδοσιακά, πιστοποιημένα προϊόντα που έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, δυνατότητες και ζήτηση στην εσωτερική και διεθνή αγορά και τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν στους αγρότες υψηλή οικονομική απόδοση και προστιθέμενη αξία, προάγουμε μια νέα φιλοσοφία και  θέτουμε τις απαραίτητες βάσεις για την ευρύτερη ανάπτυξη του ελληνικού αγροτικού χώρου, προστατεύοντας το περιβάλλον, τονώνοντας την τοπική οικονομία, την περιφερειακή ανάπτυξη και παρέχοντας κίνητρα για την παραμονή των νέων ανθρώπων στην περιφέρεια.

 Οι καλλιέργειες και τα προϊόντα της «Άλλης Γεωργίας» μπορούν να επωφεληθούν μέσω τριών αναπτυξιακών δίαυλων:

1. Από τα μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» 2007-2013 (ΠΑΑ)

2. Από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Κοινών Οργανώσεων Αγορών των διαφόρων τομέων και προϊόντων.

3. Από τα κίνητρα του αναπτυξιακού νόμου 3299/2004 (εθνική χρηματοδότηση)

 Οι μεμονωμένοι παραγωγοί αλλά και οι Ομάδες τους, οι μεταποιητές – τυποποιητές αλλά και έμποροι της πληθώρας των αγροτικών προϊόντων της «Άλλης Γεωργίας» δύναται να ενισχυθούν μέσω ενός πλέγματος αναπτυξιακών κινήτρων τα οποία είναι συμπληρωματικά μεταξύ τους και δεν εμπεριέχουν το στοιχείο της επικάλυψης και της σύγχρονης ενίσχυσης από δύο ή περισσότερα αναπτυξιακά προγράμματα.

 Ειδικότερα οι ιδιαίτερες, τοπικές, παραδοσιακές αυτές καλλιέργειες και τα προϊόντα τους ενισχύονται μέσα από:

Α.  Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013

 Η νέα Προγραμματική Περίοδος χαρακτηρίζεται από δράσεις που προωθούν  την επιχειρηματικότητα, την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, την προστασία του περιβάλλοντος και τη συλλογικότητα. Οι παραγωγοί των προϊόντων της «άλλης γεωργίας» καθώς επίσης και οι Ομάδες τους μπορούν να τύχουν ενίσχυσης από το ΠΑΑ καλύπτοντας ολόκληρο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας την  ενημέρωση-εκπαίδευση των αγροτών, την παραγωγή, την μεταποίηση – τυποποίηση, εμπορία και προώθηση των ποιοτικών προϊόντων της Άλλης Γεωργίας, μέσω των κάτωθι μέτρων:

§ 111 «Επαγγελματική κατάρτιση και δράσεις ενημέρωσης» σε θέματα περιβάλλοντος και ορθολογικής διαχείρισης της παραγωγής & των φυσικών πόρων, μιας και οι καλλιέργειες της «Άλλης Γεωργίας» είναι συνήθως εκτατικές, λιγότερο υδροβόρες και περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον.

§  114: «Χρήση υπηρεσιών παροχής γεωργικών συμβουλών στην εκμετάλλευση και παροχή δασοκομικών συμβουλών» για βελτίωση προτύπων εργασιακής ασφάλειας, κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης & ορθές γεωργικές & περιβαλλοντικές συνθήκες, πολλαπλή συμμόρφωση, κ.λπ. σαν απαραίτητο εφόδιο των μέχρι σήμερα «περιθωριακών» καλλιεργειών.

§ 121Α: «Εκσυγχρονισμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων», δίνοντας προτεραιότητα σε επενδυτικά σχέδια προωθούμενων ποικιλιών και καλλιεργειών για την παραγωγή προϊόντων ανταγωνιστικών, με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που παράγονται με γεωργικές πρακτικές βασισμένες σε αναγνωρισμένα πρότυπα παραγωγής.

§ 123Α: «Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων», μέσω του οποίου ενισχύονται πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποδοτικότητας στον τομέα της μεταποίησης και εμπορίας, στην προώθηση της μεταποίησης της γεωργικής παραγωγής για ενθάρρυνση παραγωγής και αξιοποίησης μορφών ενίσχυσης ανανεώσιμης ενέργειας, στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών και καινοτομίας και τέλος στη διάνοιξη νέων ευκαιριών εξεύρεσης αγορών για τα γεωργικά προϊόντα. Στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2000-2006, στο αντίστοιχο μέτρο 2.1 «Μεταποίηση & εμπορία γεωργικών προϊόντων» και κατά την τρίτη προκήρυξη του μέτρου εγκρίθηκαν 43 επενδυτικά σχέδια για προϊόντα «Άλλης Γεωργίας» όπως μαστίχα Χίου, τσίπουρο, φιστίκι Αιγίνης, μέλι, ακτινίδιο, σπαράγγι, αρωματικά φυτά, όσπρια, κεράσι, κ.λπ., με συνολικό εγκεκριμένο προϋπολογισμό περίπου 53 εκ. ? και Δημόσια Δαπάνη που φθάνει τα 26 εκ. ?.

§ 132: «Συμμετοχή γεωργών σε συστήματα για την ποιότητα τροφίμων» για Ολοκληρωμένη Διαχείριση (Agro 2) και  βιολογική γεωργία στους τομείς δενδροκομικών καλλιεργειών εκτός του τομέα οπωροκηπευτικών, επιτραπέζιων ελιών, αρωματικών – φαρμακευτικών φυτών, βρώσιμων οσπρίων, κτηνοτροφικών φυτών, αμπέλων  οίνων ποιότητας και επιτραπέζιων.

§ 133: «Δραστηριότητες ενημέρωσης και προώθησης στο πλαίσιο των συστημάτων για την ποιότητα τροφίμων» ενίσχυση που παρέχεται μόνο σε Ομάδες Παραγωγών οι οποίες απαρτίζονται από φορείς που συμμετέχουν ενεργά σε συστήματα για την ποιότητα τροφίμων στο πλαίσιο του ανωτέρω μέτρου 132,  σε αντίθεση με το αντίστοιχο μέτρο 4.3 «Δράσεις για την προώθηση εξαγωγών & συλλογικοί φορείς» της προηγούμενης Προγραμματικής Περιόδου κατά την οποία δυνητικοί δικαιούχοι ήταν διεπαγγελματικές οργανώσεις, ομάδες παραγωγών, οργανισμοί, επιχειρήσεις, εταιρείες και συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνταν στο χώρο της εμπορίας, προβολής και διακίνησης, κατά προτεραιότητα αγροτικών προϊόντων ποιότητας εθνικής σημασίας και στην πιστοποίηση των προϊόντων αυτών, δράση που στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο, προωθείται μέσω του ανωτέρω μέτρου 132. Οι δράσεις του παρόντος μέτρου αφορούν μόνο την Εσωτερική Αγορά. Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2000-2006 ενισχύθηκαν μέσω του μέτρου 4.3 «Δράσεις για την προώθηση εξαγωγών & συλλογικοί φορείς» 51 προτάσεις δράσεων προώθησης και πιστοποίησης προϊόντων «Άλλης Γεωργίας» όπως μαστίχα Χίου, μέλι, ξηροί καρποί, αρωματικά φυτά, φράουλα, πεπόνι Θράκης, κ.λπ. με εγκεκριμένο προϋπολογισμό 2.866.927 ? και Δημόσια Δαπάνη 2.147.190 ?.

§ 214 «Γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις» οι οποίες, συμπληρωματικά των κανόνων της πολλαπλής συμμόρφωσης, της διαφοροποίησης και της ενιαίας ενίσχυσης, συμβάλλουν στην επιτάχυνση της άμβλυνσης των πιέσεων που εξακολουθεί να δέχεται το περιβάλλον από τη γεωργική δραστηριότητα ενισχύοντας τις καλλιέργειες της «Άλλης Γεωργίας» μέσω των δράσεων:

o Βιολογική γεωργία για την προστασία του περιβάλλοντος και την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων «Άλλης Γεωργίας»

o Διατήρηση εκτατικών καλλιεργειών που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση σε συνέχεια της Γ’ προγραμματικής περιόδου, για καλλιέργειες όπως: αχλάδια (αχτσές), αμύγδαλα (Λήμνου Καρυδάτα & Λήμνου αφράτα σφαιρικά), μήλα (ξυνόμηλα Αγιάσου) και κεράσια (τραγανό Αγιάσου) Λέσβου, φάβα Σαντορίνης, φακή Εγκλουβής, σουσάμι Έβρου και Γεωργούπολης Χανίων, μικρόκαρπες φράουλες Κέρκυρας, κ.λπ.

§ 221 «Πρώτη δάσωση γεωργικών γαιών» και 223 «Πρώτη δάσωση μη γεωργικών γαιών» με ενίσχυση για τη δάσωση αρόσιμων γαιών, γεωργικών γαιών με καλλιέργειες που έχουν διαρθρωτικά προβλήματα ή μη γεωργικών γαιών, με είδη όπως: καστανιά, καρυδιά, χαρουπιά, μαστιχόδενδρο, κερασιά, μουριά, κ.λπ. Επίσης δαπάνες εγκατάστασης και συντήρησης για πρώτη δάσωση μη γεωργικών γαιών για την παραγωγή τρούφας (εγκατάσταση φυτειών τρουφοκαλλιέργειας).

§ 227 ΔΡΑΣΗ 2: «Εκπόνηση μελέτης και εκτέλεση των προβλεπόμενων από αυτή μικρών έργων για την καταπολέμηση του έλκους της καστανιάς»

§ Μέτρα 311 «Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες» με ενίσχυση αγροτών ή μελών του αγροτικού νοικοκυριού των επιλεγμένων περιοχών ΟΠΑΑΧ και 312 «Στήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης πολύ μικρών επιχειρήσεων» με ενίσχυση μη αγροτών κατοίκων ή όχι, των επιλεγμένων περιοχών ΟΠΑΑΧ για ιδρύσεις, επεκτάσεις και εκσυγχρονισμούς πολύ μικρών βιοτεχνικών μονάδων παραγωγής αιθέριων ελαίων από αρωματικά – φαρμακευτικά φυτά, αποσταγμένων αλκοολούχων ποτών (τσίπουρο, κα), ζαχαρωδών προϊόντων από φρούτα και λαχανικά, κ.λπ.

§ 441 «Ανταγωνιστικότητα» αφορά τη στήριξη πολύ μικρών επιχειρήσεων μεταποίησης / εμπορίας αγροτικών προϊόντων στις περιοχές παρεμβάσεων Leader, για επενδύσεις περιορισμένου ύψους και ειδικότερα μέχρι το ύψος των 500.000 ? συνολικού επιλέξιμου κόστους με έμφαση στην μεταποίηση και εμπορία των τοπικών καλλιεργειών της «Άλλης Γεωργίας».

Β. ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΕΣΩ ΚΟΑ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (με τη διασφάλιση μη επικάλυψης δράσεων μεταξύ πρώτου και δεύτερου πυλώνα)

1. Επιχειρησιακά Προγράμματα Οργανώσεων Παραγωγών μέσω ΚΟΑ Οπωροκηπευτικών (για προϊόντα όπως: κρόκος, κηπευτικά υπαίθρια και θερμοκηπίου, ακτινίδιο, φράουλες, φιστίκια Αιγίνης, εσπεριδοειδή, σύκα, πυρηνόκαρπα, μηλοειδή, κ.λπ.)  Οι Οργανώσεις Παραγωγών, οι οποίες θεωρούνται ο ακρογωνιαίος λίθος προσανατολισμού και διαχείρισης του τομέα μπορούν να υλοποιήσουν επιχειρησιακό πρόγραμμα συνολικού ύψους το οποίο δεν μπορεί να ξεπερνά το 8,2% της αξίας της εμπορευθείσας παραγωγής της ΟΠ με βάση το έτος αναφοράς, με κοινοτική χρηματοδότηση σε ποσοστό μέχρι το 60% του συνολικού κόστους του ΕΠ.

Μεταξύ των δράσεων του ΠΑΑ και των Επιχειρησιακών της ΚΟΑ Οπωροκηπευτικών θα υπάρχει σαφής διαχωρισμός δράσεων ως ακολούθως:

o Επιλέξιμα για χρηματοδότηση στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών αυτών είναι επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται από αναγνωρισμένες Ομάδες Παραγωγών, συνεταιρισμούς ή/και ΕΑΣ καθώς επίσης και εταιρείες Α.Ε, Ο.Ε, Ε.Ε, ΕΠΕ οι οποίες έχουν ανεγνωρισμένη ή προαναγνωρισμένη Ομάδα Παραγωγών. Για ομοειδείς δράσεις των ΚΟΑ και του ΠΑΑ, στα Επιχειρησιακά Προγράμματα ενισχύονται επενδυτικά σχέδια μέχρι 500.000? (1^η τροποποίηση, λόγω ύπαρξης πλαφόν 8,2% της εμπορευθείσας αξίας της Οργάνωσης Παραγωγών).

o Δεν υπάρχει περιορισμός δράσεων σε περιοχές ιδιαίτερων γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών όπως είναι τα νησιά Αιγαίου και Ιονίου με λιγότερους από 3100 κατοίκους που υφίσταται αναγνωρισμένη Ομάδα Παραγωγών, αλλά λόγω του νησιωτικού τους χαρακτήρα και της μικρής και απομονωμένης γεωγραφικής τους έκτασης, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά και αποτελεσματικά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση θα κρατούνται αρχεία ώστε να εξασφαλιστεί ή μη διπλή ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων.

2. Τριετή Επιχειρησιακά προγράμματα Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) μέσω ΚΟΑ ελιάς και ελαιολάδου για ποιοτικές επιτραπέζιες ελιές όπως: «Κονσερβολιά Πηλίου – Βόλου», Θρούμπα, κ.λπ.

3. Προγράμματα Στήριξης (Δράσεις Εθνικού Φακέλου) της νέας ΚΟΑ αμπελοοινικού τομέα, με δράσεις που αφορούν κυρίως, την ενίσχυση των αμπελουργών μέσω της ενιαίας ενίσχυσης και της αναδιάρθρωσης του ποικιλιακού δυναμικού, την προώθηση και προβολή των ποιοτικών αναβαθμισμένων κρασιών σε αγορές τρίτων χωρών, δεδομένου ότι το κρασί αποτελεί αγροτικό προϊόν υψηλής ποιότητας, παραδοσιακά παραγόμενου στη χώρα μας.

4. Δράσεις στον τομέα της μελισσοκομίας μέσω του καν. 797/2004 για τη βελτίωση των όρων παραγωγής και εμπορίας των ποιοτικών ελληνικών μελιών και προϊόντων κυψέλης.

Γ. ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ 3299/2004

 Μέσω του αναπτυξιακού νόμου, με εθνική χρηματοδότηση, ενισχύονται δράσεις εκσυγχρονισμού στην πρωτογενή παραγωγή και στη μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων με έμφαση σε αυτά της «άλλης γεωργίας» που αποτελούν μια διέξοδο για την ελληνική Γεωργία και ένα σημαντικό βήμα για την Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας. Για παράδειγμα ενισχύονται μονάδες παραγωγής μελιού, κεριού μελισσών και λοιπών προϊόντων κυψέλης, μονάδες οινοποιείων για παραγωγή οίνου από βιολογική πρώτη ύλη ή για την κάλυψη της ιδιαίτερης, τοπικής παραγωγής, μονάδες επεξεργασίας ξηρών καρπών και αποξήρανσης δαμάσκηνων, σύκων, βερίκοκων, μονάδες επεξεργασίας ξηράς δρόγης αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών (ρίγανη, χαμομήλι, τσάι, φασκόμηλο), κ.λπ.