Εξελίξεις στον Αγροτικό Τομέα  - Προβληματισμοί  των Νέων Αγροτών

Όπως είναι γνωστό, η γεωργία αποτελεί ένα βασικό τομέα της οικονομικής μας δραστηριότητας, ο οποίος βρίσκεται σε κρίση. Φυσικά, τα προβλήματα στον αγροτικό τομέα δεν απασχολούν μόνο την χώρα μας, αλλά όλοι οι κοινοτικοί εταίροι έρχονται αντιμέτωποι με μία σειρά προκλήσεων. Για το λόγο αυτό εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προχωρήσει σε μία σειρά μεταρρυθμίσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, προκειμένου να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών της. Μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, είναι λογικό οι νέοι αγρότες, οι οποίοι αριθμητικά ολοένα και μειώνονται, να έρχονται αντιμέτωποι με μία σειρά προκλήσεων που σηματοδοτεί η σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και των ραγδαίων εξελίξεων.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι παρότι στην Κοινότητα υπάρχει μία κοινή αγροτική πολιτική, αυτό δε συνεπάγεται ότι οι συνθήκες που επικρατούν στον αγροτικό τομέα των επιμέρους κρατών μελών είναι παρόμοιες. Αντιθέτως υπάρχουν σημαντικές διαφορές, για παράδειγμα στα κλιματολογικά, εδαφολογικά ή κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και στις δραστηριότητες που αναπτύσσονται. Παρόλα αυτά, σε ένα βαθμό μπορούμε να διακρίνουμε ορισμένα κοινά προβλήματα που απασχολούν όλους τους νέους αγρότες της Ευρώπης.

Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας νέος που θέλει να ασχοληθεί με τον αγροτικό τομέα αφορά στο υψηλό κόστος εγκατάστασης μιας αγροτικής επιχείρησης, δηλαδή το κόστος των μηχανημάτων, της αγοράς ή της ενοικίασης γης κτλ., σε συνδυασμό με το χαμηλό εισόδημα που αναμένεται να έχει. Επιπλέον, ακόμη και αν ο νέος αγρότης πρόκειται να αναλάβει την οικογενειακή αγροτική επιχείρηση, υπάρχει μία πλειάδα φορολογικών και κληρονομικών διαδικασιών με την οποία θα έρθει αντιμέτωπος.

Ανάμεσα στα σημαντικά προβλήματα των νέων αγροτών συγκαταλέγονται επίσης,  τα προβλήματα κατάρτισης και οι ανεπαρκείς παροχές κοινωνικής ασφάλισης, ιδίως για τις γυναίκες, το αρνητικό προφίλ του επαγγελματία αγρότη που υπάρχει στην κοινωνία και τέλος η συνεχής υποβάθμιση της υπαίθρου, τόσο σε επίπεδο υποδομών και ποιότητας ζωής, όσο και σε επίπεδο πληθυσμιακής κατάστασης, η οποία συνήθως ακολουθεί φθίνουσα πορεία. Στα παραπάνω προβλήματα, θα πρέπει να προσθέσουμε τις κλιματολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στον πλανήτη, όπως επίσης και τις πιέσεις του διεθνούς ανταγωνισμού που επικρατούν σε μία ελεύθερη αγορά.

Παράλληλα, ο Έλληνας νέος αγρότης έρχεται αντιμέτωπος με μία σειρά επιπρόσθετων προβλημάτων, τα οποία χαρακτηρίζουν την ελληνική γεωργία και συνοψίζονται στα εξής:

· μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος

· δυσμενής γεωμορφολογία και δημογραφική σύνθεση

· ανισομερής κατανομή μεταξύ φυτικής και ζωικής παραγωγής

· υψηλή εξάρτηση από τις επιδοτήσεις για μια σειρά αγροτικών προϊόντων

· περιορισμένη εφαρμογή της νέας τεχνολογίας, και οργάνωσης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων

· χαμηλό ποσοστό αρδευόμενων εκτάσεων

· χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των αγροτών, σε συνδυασμό με την έλλειψη ενημέρωσης, κατάρτισης και ευαισθητοποίησης τους γύρω από τα αγροτικά ζητήματα.

Γίνεται, συνεπώς, εύκολα αντιληπτό ότι ο αγροτικός τομέας πρέπει να προσελκύσει νέες επενδύσεις, να καταστεί πιο ανταγωνιστικός στην εσωτερική και διεθνή αγορά και διαμορφωθεί, έτσι ώστε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που επικρατούν παγκοσμίως.

Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε στην υιοθέτηση του νέου αγροτικού μοντέλου, το οποίο αντανακλά τον πολυλειτουργικό ρόλο της γεωργίας και θέτει στο επίκεντρο την αγροτική ανάπτυξη. Στα πλαίσια αυτής της νέας προσέγγισης ο τομέας της γεωργίας και της κτηνοτροφίας εξακολουθεί να βρίσκεται στον κεντρικό άξονα και να θεωρείται ο βασικός μοχλός ανάπτυξης και των υπόλοιπων δραστηριοτήτων, όπως για παράδειγμα του αγροτουρισμού και της επεξεργασίας των αγροτικών προϊόντων.

Ιδιαίτερη έμφαση δε, δίνεται στην υποστήριξη των ‘αγρο-δασικών συστημάτων’, και στην ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε περιοχής. Πιο συγκεκριμένα, τα μέτρα αναφέρονται στην ανάδειξη του φυσικού πλούτου και των πολιτιστικών παραδόσεων, στην υιοθέτηση φιλικών προς το περιβάλλον μεθόδων παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης της βιολογικής παραγωγής και των ανανεώσιμων πρώτων υλών και τέλος στην παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων, όπως είναι το κρασί, το ελαιόλαδο και το τυρί και στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων δηλαδή προϊόντων ονομασίας προέλευσης και προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης.

Πέρα όμως από τις κατευθύνσεις που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, το νέο γεωργικό μοντέλο δημιουργεί αβεβαιότητα στους αγρότες, σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι στον τομέα της γεωργίας. Ως επακόλουθο, προκύπτει μία σειρά από ερωτήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την αναμενομένη αναθεώρηση του κοινοτικού προϋπολογισμού και την περαιτέρω διεύρυνση της Κοινότητας, όπως επίσης με τις συνέπειες της απελευθέρωσης των αγροτικών αγορών και τις μεταβολές στις τιμές των γεωργικών προϊόντων.

Όσον αφορά την χώρα μας, ο αγροτικός και κτηνοτροφικός τομέας βρίσκεται σε έντονη κρίση. Πιστεύουμε ότι ο κυριότερος λόγος που οδήγησε σε αυτήν την κατάσταση ήταν η χρόνια έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού που ως στόχο θα είχε την ενημέρωση αλλά και τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών, ώστε μέσα από την επιχειρηματικότητα, οι νέοι αγρότες να κατευθύνονται σε μια πιο ανταγωνιστική γεωργία.

Κατά συνέπεια, προκειμένου η ελληνική γεωργία να γίνει αποτελεσματική και να συνάδει με τις κοινοτικές προτεραιότητες (αειφορία, αύξηση της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας), είναι σημαντικό να αποκτήσουμε σαφή εικόνα της γεωργίας που θέλουμε και να θεσπίσουμε αποτελεσματικές και απλές πολιτικές όχι μόνο ως το 2013, αλλά και για τα μετέπειτα χρόνια. Η συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων κρίνεται παραπάνω από επιτακτική. Ο νέος αγρότης, μόνος του ανταπεξέρχεται με δυσκολία στις νέες προκλήσεις. Απαιτείται συνεργασία. Για παράδειγμα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει έντονος προσανατολισμός προς τη δημιουργία συνεταιρισμών εταιρικής μορφής και κοινών αγροτικών ενώσεων.

Τα πράγματα στον αγροτικό τομέα είναι λίγο πολύ ξεκάθαρα και οι επιλογές μας αποτελούν μονόδρομο. Οι χώρες που θα αδράξουν τις νέες ευκαιρίες θα επικρατήσουν στον διεθνή ανταγωνισμό, ενώ εκείνες που θα αργήσουν να αντιληφθούν τις αλλαγές θα μείνουν πίσω, παρακαλώντας για επιδοτήσεις. Οι Έλληνες αγρότες πρέπει με πράξεις να αποδείξουν σε ποια κατηγορία χωρών επιθυμούν να ανήκουν.

Ε.Ν.Α. ΣΕΡΡΩΝ