Η εισήγηση του Προέδρου του AGROCERT κ. Σπύρου Τσιτσάμη,
στη Διημερίδα «Νέοι δρόμοι για το βαμβάκι»
που διοργάνωσε ο Δήμος Γιαννιτσών Ν. Πέλλας,
στις 18-19 Μαίου 2007

Κυρίες & κύριοι,

Κύριε Δήμαρχε,

Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση και σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία της σημερινής διοργάνωσης, που πραγματεύεται ένα από τα σημαντικότερα αγροτικά μας προϊόντα, το πολλαπλώς βαλλόμενο βαμβάκι.

«Νέοι δρόμοι για το βαμβάκι» είναι ο τίτλος της Ημερίδας.

Επιτρέψτε μου να πω:  Μία είναι η επιλογή: Ο δρόμος της πιστοποιημένης ποιότητας. 

Είναι  « η ασφάλεια ζωής» για το ελληνικό βαμβάκι.

Στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται με τη νέα ΚΑΠ, μόνον μέσω ποιοτικών και φιλοπεριβαλλοντικών μεθόδων παραγωγής, όπως είναι η Ολοκληρωμένη Διαχείριση, το ελληνικό βαμβάκι θα γίνει πιο ανταγωνιστικό, θα μειωθεί το κόστος παραγωγής, θα αυξηθούν οι εξαγωγές του προϊόντος, θα εξακολουθήσει να είναι συμφέρουσα η καλλιέργεια και θα στηριχθεί το εισόδημα του Έλληνα βαμβακοπαραγωγού.

Σήμερα η Ολοκληρωμένη Διαχείριση είναι μια από τις πλέον αναγκαίες μορφές της σύγχρονης γεωργικής πρακτικής, που συμβάλλει στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα.

Τα δε πρότυπα AGRO 2.1 & AGRO 2.2 του  ΟΠΕΓΕΠ, δηλαδή οι απαιτήσεις στις οποίες πρέπει να συμμορφώνεται μια γεωργική εκμετάλλευση για να πιστοποιηθεί, είναι από τα πλέον αυστηρά και φιλοπεριβαλλοντικά πρότυπα που υπάρχουν.

Πρόσφατα μάλιστα ολοκληρώθηκε το πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποιούσαμε σε έκταση 34.000 στρεμμάτων, για την εξειδίκευση του προτύπου AGRO 2, ειδικά για την βαμβακοκαλλιέργεια.

Στη συνέχεια θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να ληφθούν υπόψη, οι απόψεις όλων των ενδιαφερομένων μερών και το νέο πρότυπο να ικανοποιεί τις ανάγκες των παραγωγών και της βιομηχανίας.

Τα αποτελέσματά του είναι πολύ ενθαρρυντικά.

Είχαμε συνεχή επιστημονική υποστήριξη των παραγωγών, μείωση του κόστους παραγωγής από την λελογισμένη χρήση  φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, αναβαθμισμένη ποιότητα του προϊόντος, προστασία του περιβάλλοντος και των βαμβακοπαραγωγών.

Και όπως δήλωσε ο Υφυπουργός κ. Αλέξανδρος Κοντός, σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στον Οργανισμό για την παρουσίαση του προγράμματος, τα αποτελέσματα θα συμπεριληφθούν στην υπό διαμόρφωση εθνική πολιτική για το βαμβάκι, έτσι ώστε να αποτελέσουν τη βάση για την ποιοτική αναβάθμιση του προϊόντος και την τόνωση της ανταγωνιστικότητάς του.

Παράλληλα επεσήμανε ότι, για την ευρεία εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης στην βαμβακοκαλλιέργεια, καταβάλλεται προσπάθεια να καλυφθεί η δαπάνη πιστοποίησης από τα φιλοπεριβαλλοντικά προγράμματα της 4^ης Προγραμματικής Περιόδου (Δ΄ ΚΠΣ).

Θα ήθελα επίσης να σας ενημερώσω ότι, ο ΟΠΕΓΕΠ δε θα δέχεται πλέον αιτήσεις για πιστοποίηση.

Από τις 10 Απριλίου 2007 έχουμε αναλάβει την αρμοδιότητα της επίβλεψης όλων των ιδιωτικών Φορέων που διενεργούν ή προτίθενται να διενεργήσουν πιστοποιήσεις, βάσει των προτύπων AGRO.

Γι αυτό, όλοι οι Φορείς που δραστηριοποιούνται ήδη στην πιστοποίηση βάσει των προτύπων AGRO, πρέπει να υποβάλλουν στον ΟΠΕΓΕΠ αίτηση για αναγνώριση έως τις 10 Ιουλίου 2007, το αργότερο. 

Οι δε πιστοποιημένες από τον ΟΠΕΓΕΠ γεωργικές εκμεταλλεύσεις μπορούν να διακόψουν τη Σύμβαση Πιστοποίησης που έχουν συνάψει ή να τη διατηρήσουν μέχρι τη λήξη της.

Με το νέο  σύστημα:

·                      Διασφαλίζεται η λειτουργία ενιαίου και ομοιογενούς πλαισίου αξιόπιστων, αμερόληπτων και αποτελεσματικών διαδικασιών επίβλεψης και πιστοποίησης και ασκείται αποτελεσματική παρέμβαση της Πολιτείας στον τομέα.    

·                      Καθιερώνεται επίσης υποχρεωτική η χρήση ενιαίου σήματος, ανά πεδίο πιστοποίησης.

Έχουμε ήδη συγκροτήσει Ομάδα Εργασίας, έργο της οποίας είναι η εκπόνηση του πλαισίου της επίβλεψης. Όλων δηλαδή των εφαρμοστικών αποφάσεων που απαιτούνται:

1.                                          Για την ενεργοποίηση των Μητρώων που θα τηρούνται στον ΟΠΕΓΕΠ (Μητρώα Ιδιωτικών Φορέων, Πιστοποιημένων Εκμεταλλεύσεων, Συμβούλων και Επιθεωρητών),

2.                                          Για τις επιτροπές ενστάσεων και κυρώσεων,

3.                                          Τη δαπάνη των υπηρεσιών του συστήματος,

4.                                          Τα νέα σχέδια σημάτων κλπ.

Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι, θα υπάρχει αξιοπιστία, εμπιστευτικότητα και ισότιμη αντιμετώπιση από τον ΟΠΕΓΕΠ, όλων των εμπλεκομένων.

Κυρίες και κύριοι,

Ως γνωστόν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η παραγωγή και η ενίσχυση του βαμβακιού προκαλεί πολλά οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά ερωτήματα.

Η ΚΑΠ αφορά μεν τους γεωργούς, λαμβάνει όμως υπόψη της προβλήματα που αφορούν εν γένει την ευρωπαϊκή κοινωνία, στα οποία συμπεριλαμβάνονται η ασφάλεια και η ποιότητα των προϊόντων, η φροντίδα για την ύπαιθρο και η χρηστή αξιοποίηση των χρημάτων των φορολογούμενων.

Σύμφωνα δε με πρόσφατη δημοσκόπηση για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, η προστασία του περιβάλλοντος κατατάσσεται στα ζητήματα ύψιστης προτεραιότητας από τους ευρωπαίους καταναλωτές.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το βαμβάκι αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο τον ανταγωνισμό των συνθετικών ινών. Παράλληλα όμως, καθίστανται όλο και πιο δημοφιλές το  «δίκαιο εμπόριο» και το βαμβάκι βιολογικής παραγωγής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με κύριες βαμβακοπαραγωγές χώρες την Ελλάδα και την Ισπανία, είναι πολύ μικρός παίκτης στη διεθνή σκηνή, συμβάλλοντας στο 2% περίπου της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής.

Η Ε.Ε παράγει περίπου 1,5 εκατ. τόνους εκκοκκισμένου βαμβακιού και είναι καθαρός εισαγωγέας, δεδομένου ότι εισάγει 708.000 τόνους και εξάγει 227.000 τόνους.

Βασικοί «παίκτες» στην παραγωγή, παραμένουν η Κίνα με 22,5%, η Αμερική με 20%, η Ινδία με 13% και το Πακιστάν με 9%.

Ο μεγαλύτερος καταναλωτής βαμβακιού στον κόσμο, η Κίνα, καταναλώνει το 25,4% της παγκόσμιας παραγωγής.

Η Βραζιλία και η Νότιο- Ανατολική Ασία, είναι επίσης σημαντικοί εισαγωγείς για τις βιομηχανίες τους, έχοντας λίγη ή καθόλου παραγωγή, αν και τα τελευταία χρόνια η Βραζιλία εμφανίζεται ως νέα παραγωγός χώρα.

Η Ευρωπαϊκή κατανάλωση εκκοκκισμένου βάμβακος, εστιάζεται κυρίως στην Ιταλία, Γερμανία και Πορτογαλία και ανέρχεται σε ένα (1) εκατ. τόνους περίπου, που αντιστοιχεί στο 5,4 % της παγκόσμιας παραγωγής.

Οι εξαγωγές αναμφίβολα κυριαρχούνται από την Αμερική, η οποία εξάγει το 30% του παγκόσμιου εμπορίου.

Το Ουζμπεκιστάν, η Αφρική και η Αυστραλία, είναι οι άλλοι σημαντικοί εξαγωγείς στη διεθνή σκηνή.

Στην παρούσα φάση, οι υπηρεσίες της Ε. Επιτροπής προετοιμάζουν, νέα πρόταση για το καθεστώς στήριξης του τομέα του βαμβακιού.

Για το σκοπό αυτό, έχει ξεκινήσει από τις 8 Μαΐου δημόσια διαβούλευση, η οποία θα ολοκληρωθεί στις 22 Ιουνίου 2007. Τα δε αποτελέσματα θα δημοσιευθούν το δεύτερο εξάμηνο του 2007.

Όπως ίσως γνωρίζετε, η Ισπανική κυβέρνηση προσέφυγε ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, κατά της απόφασης του Συμβουλίου του 2004 για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής στον τομέα του βαμβακιού, την οποία ακύρωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το Σεπτέμβριο του 2006.

Η απόφαση δεν έθεσε εν αμφιβόλω τη μεταρρύθμιση αυτή καθ΄ εαυτήν – δηλαδή την τροποποίηση του καθεστώτος στήριξης – αλλά τη μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε κατά την προετοιμασία της μεταρρύθμισης.

Συγκεκριμένα το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι, στη μελέτη επιπτώσεων που εκπόνησε η Επιτροπή δεν περιλαμβανόταν το κόστος εργασίας στον υπολογισμό του κόστους παραγωγής και ότι δεν αξιολόγησε η Ε. Επιτροπή τον αντίκτυπο της μεταρρύθμισης στην εκκοκκιστική βιομηχανία.

Σύστησε επίσης την προετοιμασία και θέσπιση νέου Κανονισμού εντός ευλόγου χρονικού πλαισίου.

Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να συνεχιστεί η εφαρμογή του τρέχοντος (μετά τη μεταρρύθμιση του 2004) συστήματος στήριξης για λόγους ασφαλείας δικαίου.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η δημόσια Διαβούλευση, μέσω διαδικτύου,  προκειμένου να συγκεντρωθούν απόψεις προερχόμενες από ευρύ φάσμα προσώπων και οργανώσεων, ώστε η Επιτροπή να διαμορφώσει μια νέα πρόταση για την αναθεώρηση του κοινοτικού καθεστώτος ενίσχυσης για το βαμβάκι.

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα, όπως όλοι γνωρίζουμε, οι συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες. 

Το βαμβάκι είναι ένα από τα προϊόντα στα οποία επικεντρώνονται οι υπό εξελίξει διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ για την περαιτέρω ελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου.

Μολονότι το μερίδιο της Ε.Ε στην παγκόσμια βαμβακοπαραγωγή είναι πολύ μικρό, το καθεστώς της ΕΕ για τη στήριξη του τομέα, έχει επικριθεί από τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως από ορισμένες αφρικανικές όπου η βαμβακοκαλλιέργεια αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος.

 «Στην περίοδο 2007-2013, προσδοκούμε να εξοδεύσουμε λιγότερα για τη γεωργία», δήλωσε η αρμόδια Επίτροπος Μάριαν Φίσερ Μπόελ, πριν 2 μέρες παραλαμβάνοντας το φετινό βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φορολογούμενων.

Το 2007, η ΚΑΠ απορροφά το 46% του κοινοτικού προϋπολογισμού, το οποίο είναι πολύ λιγότερο συγκρινόμενο με το 60% το 1990.

Περιμένουμε, λέει η Επίτροπος, το 2013 να είναι περίπου το 42%,  εκ των οποίων το 19% πρέπει να κατευθύνεται σε προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν τις φιλοδοξίες και τα μελλοντικά σχέδια τις Επιτρόπου.

«Ένα όραμα, δύο βήματα» συχνά αναφέρει.

Το πρώτο βήμα είναι το περιβόητο «health check», τσεκ υγείας, της ΚΑΠ το 2008.  

Το δεύτερο, το 2013,  ας ελπίσουμε να μην είναι το «θανάσιμο βήμα».

Για την Ελλάδα, το διακύβευμα είναι να μην τεθεί σε κίνδυνο ολόκληρο το παραγωγικό οικοδόμημα που αφορά τον συγκεκριμένο τομέα.

Ο «λευκός χρυσός», όπως παγκοσμίως αποκαλείται το βαμβάκι, αποτελεί κύρια πηγή απόκτησης εισοδήματος για χιλιάδες παραγωγούς και εργαζόμενους στη βιομηχανία, έχει τεράστια σημασία για πολλές περιοχές της χώρας μας και τα πλήγματα θα είναι πολλαπλά. Οικονομικά και κοινωνικά.

Πιστεύω όμως ότι, αναβαθμίζοντας την ποιότητα του ελληνικού βαμβακιού, η χώρα μας μπορεί να πρωταγωνιστήσει στη διεθνή αγορά.

Όλοι οι εμπλεκόμενοι πρέπει να δράσουν συντονισμένα, για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα, την εξυγίανση και τον εξορθολογισμό της διαχείρισης του τομέα.

Ασφαλώς όμως, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε επιδοτήσεις, για τη βιωσιμότητα και τον ποιοτικό προσανατολισμό της καλλιέργειας, την περιβαλλοντική προστασία και για την εξασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου ζωής για τους απασχολούμενους και τις οικογένειές τους, απαιτείται παράλληλα έρευνα, κατάλληλες ποικιλίες, εκπαίδευση των παραγωγών, τήρηση των Κωδίκων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, συλλογικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής, νέα πλαίσια συνεργασίας εκκοκκιστών & παραγωγών (συμβολαιακή γεωργία), κ.α.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας